Kripto Para Kara Para Aklama Nedir?

Para aklama, çoğunlukla uyuşturucu veya insan ticaretiyle yasa dışı kazanılmış çok miktarda paranın yasal bir kaynaktan gelmiş gibi gösterilmesine denir.

Kripto para kara para aklama benzer niyetle gerçekleştirilir. Ancak işlem sırasında suçlular itibari parayı kripto paraya dönüştürür. Sonra da izlerini gizlemek için parayı çeşitli yollardan geçirerek kaynağını yasalmış gibi göstermeye çalışırlar.

Kripto para birimleri blockchain işlemlerinin merkeziyetsiz doğası ve kriptonun anonimliğinden dolayı kripto para birimleri çoğu zaman potansiyel kara para aklama suçlarının odağında oluyor. Devlet ve finan kurumları kara para aklama tehlikesi konu olunca kripto piyasasının volatilitesini dikkate alıyor.

Ancak Bitcoin işlemleri blockchain’de izlenebiliyor ve belli kripto para cüzdan adresleriyle bağlı.

2021’de DarkSide adlı hacker grubu Coloinal Pipeline adlı Amerikan petrol hattı şirketinden fidye istemeye kalkıştı. FBI blockchain’de işlemleri içerisinde 63 Bitcoin (BTC) bulunan bir cüzdana kadar takip etti ve cüzdanın özel anahtarıyla coin’leri çıkarmaya çalıştı. Bu dava blockchain’de mali işlemlerin izlenebilirliğini ortaya koydu.

Bitcoin Aracılığıyla Kara Para Aklama

Blockchain temelli dijital para birimlerinin ilk günlerinde Bitcoin bazı kötü amaçlı partiler tarafından kara para dahil olmak üzere cürüm kastıyla kullanılıyordu. En öne çıkan örneklerden biri çoğunlukla uyuşturucu olan yasa dışı ürünlerin satın alınması için kullanılan Silk Road.

Platform kapatıldığında ABD 2020’de Silk Road ağından $1 milyardan fazla Bitcoin ele geçirdi. Operasyon “tarihin ele geçirilen en büyük kripto parası” olarak tanımlandı.

Kripto para kara para aklama olayları birçok ülkeyi kripto paralara yönelik kara para aklamanın önlenmesi (AML) yasaları çıkarmasına sebep oldu. Know Your Customer (KYC) gibi zorunlu uyumluluk önlemleri saydamlık sağlamak ve yasa dışı hareketliliği önlemek için kullanılmaya başlandı.

Bu gibi düzenlemeler kripto para borsası platformlarında uygulanmaya başlandı. Çünkü bu sanal ortamlar kripto para satın almak için ana noktalar sayılıyor. Coinbase gibi kripto para borsası platformlarının sunduğu verilerle şüpheli işlemler izlenebiliyor.

Bitcoin kullanarak yasa dışı paranın izlerini örtme girişimleri oldu. İtibari parayı kriptoya çevirdikten sonra farklı kripto paralarla birkaç kez değişim yapılıyor. Takas ve değiş tokuş işlemleri zincirde fark edilmeyi ve izlenmeyi zorlaştırıyor.

İşlem bittiğinde kriptolar itibari paraya geri çevriliyor. Para da o noktadan kripto takasıyla elde edilmiş meşru para gibi görünüyor.

Birleşmiş Milletler’e göre yılda $1.3 trilyon kara para aklanıyor. Bu oran global gayrisafi yurtiçi hasılanın kabaca %3’ü ediyor. Küresel kara para aklamanın ne kadarının kriptolar üzerinden yapıldığını söylemek zor. Ancak kıyasla ufak bir oran olduğunu düşünülüyor.

Gizlilik Coin’leri

Şubat 2022 itibariyle dünyada 10.000’e yakın kripto para birimi var. Kara para aklama için bazıları diğerlerine göre daha kolay gibi görünebilir. Yeni kripto para birimleri izlenmesi daha zor olacak şekilde geliştirildiğinden suç faaliyetlerinde kullanılması daha kolay oluyor.

Darknet’teki kara para aklamanın ve diğer diğer yasa dışı hareketliliğin kabaca  %90’ı Bitcoin adresleri arasında varlık aktarımıyla gerçekleştiriliyor. Bu yüzden en öne çıkan siber suç bu.

Bitcoin’in izlenebilirliğine karşı gizlilik coin’leri geliştirildi. Gizlilik coin’leri çok daha yüksek düzeyde anonimlik, güvenlik ve gizlilik sunmayı hedefleyen kripto para varlıklarıdır. Regüle edilmeleri çok daha zordur. Monero, Zcash ve Grin en popüler gizlilik coin’leri arasındadır.

Monero

Monero güvenli, gizli ve izlenemez bir kripto para birimidir. Öne çıkan özelliği kullanıcılara sunduğu anonimliktir. Monero adresleri ve işlem miktarı, bakiye ve işlem geçmişi gibi içerdikleri bilgiler deşifre edilemez.

Monero en iyi gizlilik coin’i örneklerinden biri olarak görülüyor. Çoğu büyük kripto para borsası platformunda alım satım için listeleniyor. Bitcoin ve Ethereum’dan sonra kripto dünyasında en büyük üçüncü geliştirici topluluğuna sahip.

Zcash

Zcash Bitcoin’in kod temeline sahip bir kripto para birimidir. Sıfır bilgi ispatı (ZKP) doğrulamaları kullanarak gizlilik işlemleri için denetlenemez bir platform sunuyor. ZKP sayesinde partiler veya işlem miktarı hakkında hiçbir bilgi açığa çıkmıyor.

Bitcoin gibi Zcash da 21 milyon birimle sabit toplam tedarike sahip. Diğer bazı gizlilik coin’lerini aksine Zcash seçici açıklık sunuyor. Denetleme amaçları ve kripto para kara para aklama veya vergi düzenlemeleriyle uyumluluk için kullanıcılarına ödeme kanıtlama imkanı tanıyor.

Grin

Grin kullanıcılarına ağ güvenliğinden ödün vermeden blockchain’den tüm geçmiş verileri silmek için kullanılabilecek gizlilik araçlarına sahip açık kaynaklı bir ağ sunuyor.

Grin’in Mimblewimble protokolü daha kompakt bloklar oluşturmaya yardımcı olurken blockchain’in sadece gerekli bilgiler içermesini sağlıyor. Böylelikle gereken bilgisayımsal kaynak miktarı azalıyor. Mimblewimble blockchain’i tanımlanabilir veya yeniden kullanılabilir adresler içermiyor. İşlem verileri sadece katılımcılar tarafından görüntülenebiliyor.

Kripto Para Düzenlemeleri

Bitcoin 2009’da çıkmış olsa da hala küresel olarak birleşik kripto para düzenlemeleri  yok. Birçok ülke yasa ve düzenlemeler üzerinde çalışıyor ve kripto para birimleri için yeni sınıflandırma sistemleri geliştiriyor. 

Düzenlemeleri çoğu Bitcoin veya diğer kripto varlıkların alım satımından gelen varlıkların vergilendirilmesine odaklanıyor. Dijital para birimleri merkeziyetsiz olmasından dolayı vergi kaçakçılığı konusunda eleştiriliyorlar.

Kripto para birimlerinin popülerleşmesiyle IRS ve SEC gibi vergilendirme kurumları kripto varlıklar ve kripto cinsinden verilen maaşlara yeni vergi düzenlemeleri  üzerine çalışıyor.

Kripto para madenciliği ve alım satımı için de düzenelmeler var çünkü kripto piyasasına doğrudan öneme sahipler. Bilançosuna Bitcoin veya diğer kripto para birimlerini ekleyen şirketler düzenlemelere tabi olacak.

Kripto para borsası platformları da yeni düzenlemeler için ön planda. Vergi kaçakçılığı ve suistimallere karşı daha iyi koruma sunmaları bekleniyor.

Regüle Edilmiş Merkezi Kripto Para Borsaları

Merkezi kripto para borsası platformları (CEX’ler) regüle ediliyor. Kripto para yasalarına uyuyorlar ve resmi düzenleyici gözetimi kabul ediyorlar. Merkezi kripto para borsalarının uygunluğu bölgesel olarak yerel yasalara ve uyumluluğa göre değişebiliyor.

ABD’de SEC tarafından onaylanan, regüle edilen borsaların bazıları arasında Binance.US, Coinbase, Gemini ve Kraken yer alıyor. Regüle kripto borsaları kanun koyucular tarafından saygınlığa sahipler ve ABD’deki piyasa payının büyük kısmını alıyorlar.

Merkezi borsa platformları genellikle merkezi hükümet tarafından belirlenen regülasyonlara uymak zorunda. Yasa dışı faaliyetlerin önlenmesine yardımcı olmak adına merkezi kripto para borsaların kara para aklama ve Know Your Customer regülasyonlarına uyması gerekiyor.

Regüle Edilmeyen Merkeziyetsiz Kripto Para Borsaları

Bazı kripto para borsaları kullanıcılarının KYC gibi düzenlemelere uymasını gerektirmiyor. Ancak bu platformlar yine de bazı resmi kısıtlamalara sahip olabilir. Bybit, Nominex ve Binance.com (Binance.US ile karıştırılmasın) kullanıcıların KYC kontrolleri için bilgi sunmasını gerektirmiyor.

Merkeziyetsiz kripto para borsası platformları (DEX’ler) regüle edilmiyor. Yasa dışı faaliyetlerde sorumlu tutulabilecek merkezi bir tüzellik yok. Ancak bu platformlardaki işlem bilgileri görüntülenebiliyor.