Polkadot Nedir?
Polkadot nedir bu bölümde inceleyeceğiz. Polkadot hakkında merak ettiğiniz her şeyi burada öğreneceksiniz. Polkadot nasıl işler, ne için kullanılır keşfedeceksiniz.
Diyelim ki başka bir şehirde yaşayan bir arkadaşınızı ziyaret etmeye karar verdiniz. Küçük bir buluşma düzenliyor ve farklı şehirlerden birçok kişi katılacak. Ancak arabayla oraya giderken arkadaşınızın evine varmak için geçmeniz gereken bir nehir olduğunu fark ediyorsunuz. Neyse ki geçmenizi sağlayan köprüler var. Kripto dünyasında bu köprülere Polkadot deniyor.
Gelin Polkadot nedir ayrıntılı bir şekilde öğrenelim!
Video Açıklayıcı
Video Açıklayıcı: Polkadot Nedir?
Okumak size göre değil mi? 'Polkadot Nedir?' video açıklayıcıyı izleyin
What is Polkadot in Crypto? (DOT Animated Explainer)
Polkadot Nedir?
Az önceki örneğe “Polkadot amacı nedir?” sorusuna yanıt verdiğimiz bu bölümde birazdan döneceğim. Öncelikle Polkadot NEDİR ona bakalım.
Polkadot bir kripto para projesi. DOT adlı kendi coin’inine sahip bir blockchain ağı (yani kendi blockchain’i var). Polkadot ne demek anlattığımız bu bölümün kaleme alındığı sırada Polkadot piyasa değeriyle en büyük 11. kripto para birimi.
Polkadot’un çok ilginç bir tarihi var. Zaman zaman Ethereum’la karıştırılan bir kripto projesi. İnsanlar Polkadot’un işlemlerinde Ethereum kullandığını sanıyor. Durum böyle olmasa da iki kripto projesi aslında birbiriyle çok spesifik bir şekilde alakalı.
Polkadot ne demek dediğinizde karşınıza Gavin Wood isimli bir kişi tarafından oluşturulmuş bu proje çıkıyor. İsim tanıdık gelebilir çünkü Wood Ethereum’un CTO’suydu ve bu kripto para biriminin asıl kurucularından biriydi. ETH’nin tüm kurucu ortakları projeden ayrıldıktan sonra (Vitalik Buterin hariç) bazıları kendi kriptolarını yaptı. Charles Hoskinson en iyi bilinen örneklerden biri olan Cardano’yu çıkardı.
Gavin Wood ise Polkadot’u oluşturdu. Cardano Ethereum’a bir bakıma benzer olsa da kullanım alanları açısından Polkadot çok farklı.
Polkadot Nasıl İşler?
Polkadot nasıl işler anlama için blockchain’in adını düşünebilirsiniz. Size ipucu veriyor!
Polka dot benekli kumaştır. Hepsi birbirine eşit mesafededir. Benekleri farklı blockchain’ler olarak düşünebilirsiniz; Ethereum, Cardano, Bitcoin vb.
Her bir blockchain eşsizdir ve sadece onları sahip olduğu özellikler ve fonksiyonlar içerir. Peki ya iki farklı ve eşsiz blockchain birbiriyle iletişim kurmak isterse? Kuramazlar. İki blockchain ağı da farklı kripto para birimlerine ship ve farklı kodlara sahipler. İletişim kurabilmeleri için bir tür köprüye ihtiyaçları var.
Başlangıçtaki örneğe dönmenin zamanı geldi. Arkadaşınızı ziyaret etmek istiyorsunuz ancak nehiri geçmeniz lazım ve köprü gerekiyor. Bu köprü nehrin diğer tarafına geçip arkadaşınızla iletişim kurmanızı ve bilgi alışverişi yapmanızı sağlıyor.
Kripto para dünyasında Polkadot köprü görevine sahip.
Polkadot iki farklı blockchain’in birbiriyle iletişim kurmasını sağlıyor. İletişim kurma imkanı olmayan iki ağı bir araya getiren bir köprü görevi üstleniyor!
Şöyle düşünün; her blockchain bir çizim aracı. Kalemler, boyalar vb. Resim çizmek adına tüm bu araçları kullanmak için bir kağıt sayfasına ihtiyacınız var. Örneğin Polkadot kağıt sayfası olabilir. Farklı çizim araçları kullanmanıza imkan sunar.
Kripto para dünyasında buna “birlikte çalışabilirlik” deniyor. Kulağa süslü gelse de aslında “bağlantı” veya “bilgi paylaşımı” anlamına geliyor.
Birlikte çalışabilirlik blockchain ağlarının ilk günlerden beri zorluk yaşadığı bir konu. Blockchain’ler kendi başlarına kullanılabilse de kripto dünyasında ileri düzey projeler oluşturmak adına birbirleriyle iletişim kurabilmeleri için güvenilir bir yol yok. Polkadot bu birlikte çalışabilirlik sorununu kendisini bir “Layer 0” ağı konumuna getirerek çözmeyi hedefliyor.
Çok fazla teknik konulara girmeden şöyle diyelim; çoğu blockchain “Layer 1” olarak görülüyor. Blockchain’in ilk katmanı blockchain’i kendisidir. Mantıklı. Ancak Polkadot kendisini “Layer 0” projesi olarak görüyor. Yani diğer blockchain’lerin altında. Daha önce bahsettiğimizi kağıt parçası gibi. Üzerinde çizim araçları kullanabilirsiniz. Resminiz kağıdın üzerinde olur!
Düzenleyici Zincir ve Paralel Zincirler
Polkadot nedir ve nasıl çalışır artık biliyorsunuz. Sıra geldi Polkadot’un ardındaki mekaniklere yakından bakmaya. Bakalım nasıl “Layer 0” oluyor. Merak etmeyin olabildiğince basit ele alacağız!
Polkadot basit bir blokchain olarak görünüyor. Özünde bir Proof-of-Stake ağı. Yani staking mekaniklerini kullanıyor ve DOT coin sahiplerinin coin’lerini stake ederek pasif gelir elde etmesini sağlıyor.
Polkadot’u eşsiz kılan ve diğer blockchain’lerden ayıran iki şey var; düzenleyici zincir ve paralel zincirler. Gelin yakından inceleyelim.
Düzenleyici zincir Polkadot ağının merkezidir. Bir şehrin tam ortasında yer alan en büyük alışveriş merkezi gibidir. Ağın en önemli kısmıdır. Polkadot’un olması gerektiğini gibi çalışmasını sağlar!
Paralel zincirler düzenleyici zincire bağlı tüm farklı blockchain ağlarıdır. Alışveriş merkezinde yer alan farklı dükkanlar olarak düşünebilirsiniz. Tüm bu dükkanlar kendi ürünlerini satar ancak hepsi aynı alışveriş merkezinde erişilebilir haldedir. Yani almak istediğiniz şey için şehrin ücra köşesine gitmeniz gerekmez.
Tüm bu paralel zincirler kendi projeleri ve ağlarıyla iletişim kurar. Ancak hepsi ara sıra düzenleyici zincirle senkronize olmak zorundadır.
Diğer iş arkadaşlarıyla birlikte çalışmak gibidir! Herkesin kendi sorumluluları ve yapması gereken şeyler vardır. Ancak zaman zaman toplantı yapılarak şirketin nereye gittiğine dair konuşmalar yapılır, herkes ilerleyiş hakkında bilgi verir. Polkadot’un kurucusu Gavin Wood da paralel zincir fonksiyonunu anlatırken benzer bir örnek vermiştir.
Hatırlarsanız Polkadot bir Proof-of-Stake ağı demiştik. Bu önemli çünkü ağın aktif bir üyesi olmak ve gerçekleşen işlemleri onaylamak için çok fazla DOT coin stake etmeniz gerekiyor.
“Çok fazla” ne anlama geliyor? Oran yazıyı okuduğunuz zamana göre değişebilir. Ancak bu oran blockchain ağında kurallara aykırı hareket etmeyi vazgeçirmeye yardımcı oluyor ve ağı kullanan herkese optimal güvenlik önlemleri sunuyor.
Polkadot nedir dediğinizde karşınıza çok güvenilir ve güvenli bir ağ çıkıyor. Geliştiriciler Polkadot ekosistemine güç veren paralel zincirleri kullanarak projeler oluşturabilir. Yeni platformlar ve ağlar kurmak kolaylaşıyor.
Polkadot’un güvenli ve güvenilir olmasına yardımcı olan şeylerden biri validator node’lar. Ağda validator olmak için sahip olmanız gereken özellikler çok yüksek olduğundan (ya da başka bir deyişle ÇOK FAZLA DOT coin’e sahip olmanız gerektiğinden) ağda doğrulamayı ciddiye alma gibi bir finansal sorumluluk var.
Polkadot nedir dendiğine ağın güvenliğini ve sorunsuz çalışmasını sağlayan başka bir şey de maliyedir. Halka açık blockchain’lerin çoğunluğu kendi maliyesine sahiptir. Coin alıp sattığınızda alım satım ücretlerinin belli bir kısmı bu maliyelere gider.
Maliyenin parası yeni güncellemelerle deneme yapmada, öneride bulunmada ve topluluk kurmada kullanılabilir. Deneme demişken, Polkadot nasıl işler öğrenirken “Kusama” ifadesiyle karşılaşacaksınız.
Çok teknik detaya girmeden anlatmak gerekirse Kusama Polkadot blockchain’inde geliştiricilerin projeleriyle deney yapabildiği ve gerçek dünyada nasıl işleyeceğini görebildiği ayrı bir alandır. Tam olarak doğru olmasa da basitlik açısından bunu bir tür testnet olarak görebilirsiniz.
Polkadot amacı nedir bu bölümde öğrendiniz. Polkadot gerçekten ilginç blockchain projelerinden. Sürekli olarak geliştiriliyor ve sağlam bir konumda. Blockchain zincirler arası iletişim için çok eşsiz bir yaklaşım sunuyor.