İzinsiz Nedir?

İzinsiz sistem, çoğu blok zinciri ağını tanımlamak için kullanılan bir terimdir. İzinsiz bir sistemde, hiçbir merkezi varlık onu kimin kullanabileceğini kontrol edemez veya faydasını sınırlayamaz. Kullanıcılar herhangi bir kısıtlama ile sınırlandırılmaz ve söz konusu sistemi kullanmak için izin almaları gerekmez.

Kripto para birimleri ve diğer blok zinciri tabanlı teknolojiler için kullanılan izinsiz sistemler öne çıkan özellikler arasındadır. Blok zinciri tabanlı kripto para birimi Bitcoin (BTC), protokolün kaldırabileceği ölçüde herkes tarafından kullanılabildiği için izinsiz olarak kabul edilir.

Kripto para birimleri, siyasi muhalifler, kara listeye alınmış örgütler veya suçlular gibi çeşitli nedenlerle merkezi bankacılık sistemlerini kullanamayan varlıklar tarafından kullanılabilir. İzinsiz blok zincirlerindeki işlemler sansürlenemez.

Geleneksel finans kurumları gibi izinli sistemler, sisteme erişimi ve sistemin nasıl kullanılabileceğini sınırlayabilen merkezi bir varlık tarafından denetlenir. Bankalar gibi kurumlar, kimlerin hesap açabileceğini ve finansal hizmetleri kullanabileceğini ve özellikle hangi hizmetlere erişebileceklerini kısıtlayabilir.

Bazı blok zinciri sistemleri izinli olabilir ve daha geniş kitlelere sınırlı erişime sahip olabilir. Özel blok zinciri ağları büyük ölçekli kuruluşlar tarafından kullanılır ve erişim yalnızca belirli adreslerin beyaz listeye alınmasıyla piyasa katılımcılarına verilir.

Blok zinciri ve kripto topluluklarının temel fikri ademi merkeziyetçiliktir. Bu ilkeye dayanarak, hiçbir merkezi tarafın izinsiz platformlar tarafından sağlanan hizmetlere erişime izin verme veya reddetme yetkisine sahip olmaması gerekir. Çoğu durumda, izinsiz bir ağa erişmek isteyen varlıkların herhangi bir kanıt sunması veya KYC gereksinimlerini karşılaması gerekmez.

İzinsiz blok zinciri ağları, kullanıcıların herhangi bir gerekçeyle sansürlenememesini veya ayrımcılığa uğramamasını sağlar. Tüm kullanıcılar, kimliklerine bakılmaksızın sisteme katılmak ve sistemi istedikleri gibi kullanmak için eşit fırsatlara sahiptir.

Birçok izinsiz ağ, Proof-of-Work (PoW) veya Proof-of-Stake (PoS) gibi merkezi olmayan mutabakat mekanizmaları kullanır. Bu tür önlemlere güvenmek, sistemin madenciler ve stakerlar olarak bilinen katılımcılardan veya düğümlerden oluşan bir ağ tarafından yönetilmesini sağlar.

Ağ düğümleri, sistemin yaşayabilirliğini korumak ve işlemlerin sorunsuz ve dürüst olmasını sağlamak için çalışır. Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH) ve Monero (XMR) gibi kripto para birimleri izinsiz ağlar olarak işlev görür.

Meta'nın Diem'i veya işletmeler için geliştirilen blok zincirleri gibi izinli ağlar, ağa veya bazı işlevlerine genel erişimi sınırlayabilen merkezi bir otorite tarafından kısıtlanabilir. Bu tür ağlar ayrıca tipik olarak kullanıcıların kimlik kanıtı sağlamasını gerektirir.

İzinli ağlar, kriptografik güvenlik sağlayan ve yeni bloklar üretme ve ağa başka şekillerde katkıda bulunma yetkisi verilen sınırlı sayıda doğrulayıcı kullanır.