Tezos (XTZ) nedir?
Tez (XTZ), Tezos ağının yerel parasıdır. Tezos açık kaynaklı bir blok zinciri ekosistemidir. Geniş bir yelpazede blok zinciri hizmetleri sunar. Kullanıcıların merkezi olmayan uygulamalar (dApps) geliştirmesine, oyun oynamasına ve değiştirilemeyen tokenleri (NFT'ler) çoklu pazar yerlerinden birinde takas etmesine olanak tanıyan akıllı sözleşmeler kullanır.
Platform güvenlik ve ölçeklenebilirlik sunar. Düğümler aracılığıyla eşler arası ağ desteğini ve etkileşimleri teşvik eder. Kullanıcılar NFT'ler oluşturabilir ve merkezi olmayan eğlence alanları inşa edebilir. Tezos, pişirme olarak bilinen benzersiz bir stake etme modeli getirmiştir. Web3 dönüşümüne doğru bir sonraki durak olmayı hedeflemektedir.
Tezos, kripto alanındaki en eski ve en büyük Proof-of-Stake (PoS) ağlarından biridir. Ubisoft, McLaren ve Société Générale gibi dünya çapında tanınmış şirketlerle işbirliği yapmıştır. Tezos fiyatı ile ilgili verileri yukarıdaki dinamik grafikte görebilirsiniz.
Tezos'u Kim Kurdu?
Tezos, Arthur ve Kathleen Breitman tarafından ortaklaşa kurulmuştur. Arthur, kantitatif finans alanında çalışmış bir bilgisayar bilimcisidir. L. M. Goodman takma adını kullanarak ilk Tezos tanıtım belgesini yayınlamıştır. Kathleen ise hedge finans alanında çalışmış bir girişimcidir. Tezos projesinin arkasındaki şirket olan Dynamic Ledger Solutions'ın CEO'sudur.
Lansmanından önce, proje bir ilk madeni para teklifi (ICO) gerçekleştirdi. ICO'nun başlangıcında, Tezos fiyatı yaklaşık 3 $ değerindeydi.
Tezos kripto ekosistemi merkezi bir çekirdek ekibe sahip değildir ve bir şirket gibi hareket etmez. Bunun yerine, kullanıcılar teknik uzmanlık sağlayarak veya yönetişim süreçlerine katılarak açık kaynaklı projeye katkıda bulunmakta özgürdür.
Tezos, akıllı sözleşme pazarında Ethereum'un (ETH) doğrudan rakiplerinden biridir. ETH'nin aksine Tezos, onu daha hızlı ve daha enerji verimli kılan bir proof-of-stake ağıdır. Platform, geçmişte Bitcoin ve Ethereum gibi platformlarda meydana gelen ağ istismarlarını ve sorunlarını önlemek için sert çatallardan kaçınmak ve kendi kendine gelişmek üzere tasarlanmıştır.
Tezos resmi olarak Ocak 2018'de piyasaya sürüldü. Lansmanından bu yana, token biraz değişken oldu ve Haziran 2022 itibariyle, şimdiye kadarki en yüksek Tezos fiyatına Ekim 2021'de 9,12 $ ile ulaşıldı.
Tezos'un Temel Özellikleri Nelerdir?
Tezos genellikle hem varlığa hem de platforma atıfta bulunmak için kullanılsa da, her ikisi için de iki resmi terim vardır. Tez (tez olarak stilize edilmiş küçük harf) veya tezzie, ağ'ın yerel parasını ifade ederken, Tezos genel projenin adıdır.
Protokole göre, kaç tane tez token'ın var olabileceği konusunda kesin bir sınır yoktur. Coin deflasyonist değildir ve sürekli üretim, XTZ fiyatının Bitcoin örneğinde olduğu gibi varlığın daha kıt hale gelmesinden etkilenmeyeceği anlamına gelir.
Tez, Tezos ekosisteminde ana yardımcı para olarak kullanılır. Diğer işlevlerin yanı sıra dApp etkileşimleri, ödemeler, stake etme ve yönetişim için kullanılır.
Tezos, yeni bloklar üretmek için Proof-of-Stake konsensüs mekanizmasını kullanır. Bu süreç “baking” olarak adlandırılır. Bitcoin ve Ethereum gibi en büyük blok zincirlerinden bazıları tarafından kullanılan mekanizma olan PoS over PoW kullanan ilk blok zinciri ağlarından biridir.
Fırıncı olabilmek için kullanıcıların en az 10.000 XTZ yatırmaları gerekmektedir. Daha sonra işlemleri imzalamak ve zincire yeni bloklar eklemek veya “bake” için seçilebilirler. Fırıncı olarak aktif bir şekilde katılmak ve güvenilir bloklar üretmek için yüksek bir teşvik vardır. Çifte pişirme gibi kötü niyetli zincir içi faaliyetler cezalandırılır.
Ağa katkılarından dolayı fırıncılar blok başına 16 XTZ alabilirler. Blok doğrulayıcıları olarak hareket eden onaylayıcılar, blok başına 2 XTZ alırlar. Tezos fiyatının nispeten düşük oynaklığı göz önüne alındığında, kullanıcılar fırıncı veya destekçi olmak ve ödül biriktirmek için yüksek bir teşvike sahiptir.
XTZ coin sahipleri protokol yönetimine katılabilir. Bu, ağın ademi merkeziyetini ve şeffaflığını sağlar. Fırıncıların oylarıyla ne kadar güce sahip oldukları, yatırdıkları miktarla orantılı olarak hesaplanır.
