Proof of Work ve Proof of Stake arasındaki farkları öğrenmek mi istiyorsunuz? Yoksa Proof of Work kullanan Bitcoin, Dash ve Ethereum madenciliği gibi popüler kripto para birimlerinin madenciliğini yapmak mı istiyorsunuz? Her iki soru için de doğru adrese geldiniz. Size Proof of Work ve Proof of Stake nedir öğreteceğiz. Sonrasında da karşılaştırmalarını yapacağız!
Her iki modele de “oybirliği mekanizması” adı veriliyor. Bir blockchainde üçüncü parti gerekmeden işlem onaylamak için gerekliler. Bu konuya ilerleyen bölümlerde döneceğiz.
Proof of Stake nedir öğreneceğimiz Proof of Work vs Proof of Stake rehberimizde öncelikle size her iki modelin de temellerini anlatarak başlayacağız. Sonrasında hangi popüler blockchain bu modelleri kullandığına bakacağız.
Devamında size teknolojinin nasıl çalıştığını ve insanların madenci olarak nasıl ekstra para kazanmasını sağladığını açıklayan oldukça basit bir açıklamada bulunacağım!
Son olarak da Proof of Stake’in bana göre neden Proof of Work’den çok daha iyi olduğunu gerçek dünyadan örneklerle anlatacağım.
“Proof of Stake Nedir?” rehberimizi okumayı tamamladığınızda arkadaşlarınıza hangi oybirliği mekanizmasının nasıl çalıştığını ve hangisini daha iyi olduğunu anlatabileceksiniz.
Hadi, daha ne bekliyorsunuz? Proof of work vs Proof of Stake rehberimizin ilk kısmına başlayalım. Bakalım Proof of Stake ve Proof of Work nedir?
Did you know?
Kriptoyla daha zeki ve daha zengin mi olmak istiyorsunuz?
Abone Olun - Her hafta yeni açıklayıcı kripto videoları yayınlıyoruz!
What is Olympus DAO? (OHM Crypto Animated Explainer)
İçindekiler
- 1. Proof of Stake vs Proof of Work: Temel Bilgiler
- 2. PoW’nin Kabul Görmesi vs PoS’un Kabul Görmesi
- 3. Proof of Work: İşlemler Nasıl Onaylanır?
- 4. Proof of Stake: İşlemler Nasıl Onaylanır?
- 5. Proof of Stake Neden Proof of Work’ten Daha İyi?
- 5.1. Merkezileşme
- 5.2. Elektrik Tüketimi
- 5.3. %51 Saldırısı
- 6. Proof of Stake Modelinin Dezavantajları
- 7. Proof of Stake Nedir? Proof of Work vs Proof of Stake: Son Sözler
Proof of Stake vs Proof of Work: Temel Bilgiler
Şu Anda Etkin Olan Güncel Teklifler:
$30,000 IN REWARDS
Bybit Black Friday Deal
Use Bybit referral code 43654 & claim up to $30,000 in Black Friday welcome rewards. Sign-up to one of the biggest crypto exchanges now!
Satoshi Nakamoto ilk kripto para birimi olan Bitcoin’i yarattığında işlemlerin üçüncü parti gerektirmeden onaylanacağı bir yol bulması gerekiyordu. Bunu da Proof of Work sistemini oluşturarak gerçekleştirdi.
Peki Proof of Work nedir? Proof of Work, blockchain’in oybirliğine nasıl ulaşacağını belirlemek için kullanılıyor. Diğer bir deyişle ağ işlemin geçerli olduğundan ve birilerinin aynı parayı iki kere harcamak gibi kötü şeyler yapmayı denemediğinden nasıl emin olabilir?
Daha sonra detaylı bir şekilde anlatacak olsam da şunu diyebilirim ki Proof of Work “kriptografi” denilen oldukça ileri düzey matematikten gücünü alıyor. İşte bu yüzden Bitcoin ve Ethereum gibi dijital coin’lere “kripto para birimleri” deniyor!
Pek çok başka blockchain orijinal Bitcoin kodunu kopyaladı. Böylelikle Proof of Work modelini de kullanmaya başladılar. Proof of Work inanılmaz bir icat olsa da mükemmel olmaktan çok uzak. Hem ciddi miktarlarda elektrik harcıyor hem de aynı anda çok az işlem gerçekleştirebiliyor.
Sonuç olarak ortaya çıkan diğer oybirliği mekanizmaları en popüler oybirliği mekanizmalarından biri olan Proof of Stake modelini kullanır oldu. Proof of Stake ilk olarak 2012 yılında Scott Nadal ve Sunny King isimli iki geliştirici tarafından ortaya çıkarıldı.. Yayınlandığından kurucular Bitcoin ve Proof of Work modelininin günlük 150000$’a yakın elektrik ihtiyacı olduğunu dile getirdi.
O zamandan beri bu rakam milyon dolarlara yükseldi. Yazımızın ilerleyen bölümünde işleyeceğiz.
Proof of Stake nedir diye sorup kullanmaya başlayan ilk blockchain projesi Peercoin oldu. Bu model daha adil ve eşit bir madencilik sistemi, daha ölçeklenebilir işlemler sağlıyor ve elektriğe daha az bel bağlıyor.
Sonuç olarak dünyanın ikinci en popüler kripto para birimi Ethereum, Proof of Work sisteminden Proof of Stake sistemine geçeceklerini açıkladı. Ethereum Proof of Stake tarihi yakında belirlenecek. Ekip olabildiğince hızlı çıkarmak için gece gündüz çalışıyor.
Proof of Stake ve Proof of Work nedir öğrendiğinize göre Proof of Work vs Proof of Stake rehberimizin bir sonraki bölümünde bu iki modeli kullanan blockchain’lere göz atacağız.
PoW’nin Kabul Görmesi vs PoS’un Kabul Görmesi
Başlangıç yapacağımız yer tabii ki de Proof of Work’ün orijinal benimseyicisi olan Bitcoin blockchain. Her işlem yapıldığında ağın onaylaması yaklaşık 10 dakika sürüyor. Bitcoin blockchain’i ise saniyede sadece 7 işlem gerçekleştirebiliyor.
Bu sebeple işlem ücretler projenin ilk başladığı yıl olan 2009’dan bu fiyatlar önemli ölçüde artıyor. Örneğin Bitcoin bir sent’ten çok daha az bir ücret alıyor. Bu da küçük miktarlarda transferler için ağı muhteşem bir konuma yerleştiriyor. Ancak aşağıdaki tablodan da göreceğiniz üzere en işlek dönem olan Aralık 2017’de işlem başına 40$’a kadar yükselmiş.
Ücretler o zamandan bu zamana azalsa da bir global ödeme sistemi haline gelmek için çok yüksekler. Bu sorunların çoğu Proof of Work’ün sınırlarından kaynaklanıyor.
Dünyanın en popüler ikinci kripto para birimi olan Ethereum da Proof of Work kullanıyor. İlginç bir şekilde geliştiriciler orijinal kodda birkaç değişiklik yaparak ağdaki işlem sürelerini 16 saniyeye çekti. Yine de sektörün en hızlısı değil ama Bitcoin’in 10 dakikasından çok daha hızlı.
Bitcoin’in başının belası olan Proof of Work’ün ölçeklenebilirlik sorunları Ethereum’un da başının belası oldu. Ethereum blockchain’inin maksimum işlem sayısı 15. Ağ bundan çok daha fazlasına ihtiyaç duyuyor. Ethereum Proof of Stake tarihi daha resmileşmese de saniye başına binlerce işlem gerçekleştirmesi bekleniyor.
Ethereum gibi diğer birçok blockchain de algoritma türlerinde değişiklikler yaparak işlem doğrulama sürecine iyileşmelere yol açan Proof of Work’ün varyasyonlarını kullanıyor. Proof of Work kullanan diğer blockchain’ler arasında Bitcoin Cash ve Litecoin de yer alıyor.
Diğer yandan bazı ciddi anlamda popüler kripto para birimleri artık Proof of Stake kullanıyor. Bunlardan biri de Dash. Kullanıcıların birbirine saniyeler içinde para göndermesini sağlıyor.
Proof of Stake kullanan meşhur blockchain’lerden başka bir tanesi de NEO. Çinli akıllı kontrat protokolü 2016’da ortaya çıkışından beri muhteşem bir macera yaşadı. Coin değeri %100000’in arttı!
Artık hangi popüler blockchain’lerin Proof of Work ve Proof of Stake kullandıklarını biliyorsunuz. “Proof of Stake Nedir?” adlı rehberimizin bir sonraki bölümünde işlemlerin nası onaylandığını ele alacağız. Proof of Work’le başlayalım!
Proof of Work: İşlemler Nasıl Onaylanır?
Binlerce insan Proof of Work kullanan Bitcoin, Ethereum ve diğer blockchain’leri kullanıyor. Aşağıdaki örnekte Bitcoin’i ele alacağım ancak alternatif Proof of Work blockchain’lerde de işlemler aynı şekilde ilerliyor.
Daha önce de belirttiğim üzere Bitcoin işlemlerinin onaylanması 10 dakika sürüyor. Her 10 dakika bir yeni “blok” oluşturuluyor.
Her blokta her birinin ayrı ayrı onaylandığı farklı işlemler er alıyor. Bitcoin ağında bunu üçüncü parti kullanmadan gerçekleştirmek için kriptografik algoritmayı çözmesi için bilgisayımsal güç kullanması gerekiyor. Bu da Proof of Work olarak biliniyor.
Başarıldığında hem işlem onaylanmış sayılıyor hem de işlem herkesin görüntüleyebileceği halka açık blockchain’e kaydediliyor. Herhangi birinin Bitcoin işlemlerinin onaylanmasına yardımcı olmak için neden donanım alıp fazla fazla elektrik kullanacağını merak ediyorsunuzdur.
Buna en basit cevap insanların emekleri karşılığında Bitcoin (veya Proof of Work’ün onayladığı hangi kripto para birimi ise) ile ödüllendirilmesidir. Burada dikkat edilmesi gereken şey herkesin ödüllendirilmemesi. Binlerce cihaz kriptografik algoritmayı çözmede birinci olmak için yarışıyor. Birinci olan ödülü kazanıyor.
Konuya tekrar dönüp ayrıntılı bir şekilde inceleyeciz ama şunu belirtmek gerekiyor; Proof of Work adil olmayan bir sistem. Çünkü en güçlü ve pahalı donanıma sahip olan her zaman en yüksek ödül kazan şansına sahip oluyor.
Kriptografik yapbozların oluşturulması şeklinden dolayı tek çözülme şekli deneme yanıma kullanmak. Ciddi anlamda basitleştirmiş olsam da aşağıdaki örnekten daha iyi anlayabilirsiniz:
- Proof of Work matematiksel toplam = 5+7
- Cevap 12.
- Cevaba ilk ulaşan madencilik ödülünü kazanır.
- Madenci 1 ve Madenci 2 birbiriyle yarıştı. Sonuçlar aşağıdaki şekilde.
Madenci 1
Deneme 1: 5+7 = 10 *Yanlış*
Deneme 2: 5+7 = 13 *Yanlış*
Deneme 3: 5+7 = 9 *Yanlış*
Madenci 2
Deneme 1: 5+7 = 17 *Yanlış*
Deneme 2: 5+7 = 8 *Yanlış*
Deneme 3: 5+7 = 12 *Doğru*
Yukarıdaki örnekte de görebileceğiniz gibi Madenci 2 3. denemede doğru cevabı buldu. Böylelikle madencilik ödülünü kazanmış oluyor! Gerçek dünyada bilgisayarlar saniyede milyonlarca farklı kombinasyon tahmin edebiliyor. Bunun için de çok miktarda elektrik gerekiyor.
Donanım ne kadar güçlüyse veya daha fazla donanım cihazınız varsa yapbozu ilk çözen olma şansınız daha fazla oluyor. Birazdan daha detaylı bir şekilde ele alacağız. Gördüğünüz gibi adil olmayan bir sistem.
“Proof of Stake Nedir?” rehberimizde bir sonraki bölüme geçmeden önce şunu belirtmek istiyorum; yukarıdaki örnek çoğu Proof of Work modeline benzese de bazı blockchain’ler biraz daha farklı yollar kullanıyor. Ama şimdilik basitiyle devam edelim değil mi?
Ethereum, Bitcoin ve diğer Proof of Work blockchain’lerinde madencilik nasıl yapılır artık az çok biliyorsunuz. “Proof of Stake Nedir?” rehberimizin bir sonraki bölümünde Proof of Stake’in nasıl çalıştığına bakacağız.
Proof of Stake: İşlemler Nasıl Onaylanır?
Proof of Stake modeli işlemleri onaylamak ve oybirliğine ulaşmak için biraz farklı bir yöntem kullanıyor. Sistem hala kriptografik algoritma kullansa da mekanizmanın nesnesi farklı.
Proof of Work madencilerini karmaşık denklemler çözdükleri için ödüllendirirken Proof of Stake’te bloğu oluşturan kişi ne kadar “bahis” yaptığına göre ödüllendiriliyor. Basitleştirmek için şöyle diyeyim; bahis, madencilik yapan kişinin belli blockchain’de ne kadar coin’e sahip olduğuna göre belirleniyor.
Ancak teknik olarak bireyler madencilik yapmıyor. Onlara “forger” deniyor çünkü herhangi bir blok ödülü yok. Proof of Work modelini kullanan Bitcoin her yeni blok oluşturulduğunda ödül verirken Proof of Stake sistemine katkıda bulunanlar sadece işlem ücreti alıyor.
Bakalım “forget” başarılı bir işlem doğrulamasını nasıl gerçekleştiriyor..
Öncelikle işlem değerlendirmek için kullanıcının coin’lerini belli bir cüzdana koyması gereken. Cüzdan coin’leri donduruyor. Böylelikle ağda bahis yapmak için kullanılıyorlar. Çoğu Proof of Stake blockchain’i bahse başlamak için minimum oranda coin’e sahip olmayı gerektiriyor. Bu da önceden belirgin bir yatırım yapmış olmayı gerektiriyor.
Dileyim ki Dash ağının işlem onaylamaları için minimum 1000 Dash coin’i bahis olarak kulllanacaksınız. Kripto para birimleri dünyasının en gözde olduğu zamanlar olan Aralık 2017’de Dash coin başına 1500 $’ı geçti. Gerçek dünya değeri 1.5 milyon edecekti.
Yine de gerekli minimum miktarı bahis olarak kullandığınızı düşünelim. Ödül (işlem ücreti) kazanma şansınız elinizde bulunan toplam coin yüzdesine göre belirleniyor. Aşağıdaki örneği inceleyelim.
- Proof of Stake ödülleri için bir miktar coin bahsi koyuyorsunuz.
- Blockchain’in sirkülasyonda toplam 1000 coin’in var.
- Satın alıp 100 bahis koyuyorsunuz.
- Bu, sirkülasyondaki toplam coin’lerin %10’unu bahise koymuş oluyorsunuz.
- Artık %10 ödül kazanma sahibisiniz.
Açmak gerekirse:
- Proof of Work, tüm madencileri karmaşık bir denklemi çözmesini gerektiriyor. En güçlü/kaliteli donanıma sahip olanın kazanma şansı daha fazla oluyor.
- Proof of Stake modeli yapılan bahis miktarına göre kazananı rastgele seçiyor.
Kaynak: blockgeeks
Proof of Stake oylama mekanizmasını destekleyen en önemli teori bahiste bulunanların doğru şeyler yaparak ağı güvende tutmaya yardım etmek istemesi. Bir forger ağı hacklemeye veya kötü niyetli işlemler gerçekleştirmeye çalışırsa tüm bahsini kaybedebiliyor.
Modelin çok iyi işlemesinin sebebi bu. Ne kadar bahis yaparsanız o kadar kazanıyorsunuz ama aynı zamanda sisteme karşı hareket ederseniz o kadar kaybediyorsunuz.
Her iki oybirliği mekanizmasının işlem doğrulamalarını nasıl yaptığını bildiğinize göre Proof of Work vs Proof of Stake tartışmasını incelediğimiz “Proof of Stake Nedir?” adı rehberimizde bana göre Proof of Stake’in neden Proof of Work’ten çok daha iyi olduğunu açıklayacağım!
Proof of Stake Neden Proof of Work’ten Daha İyi?
Proof of Stake nedir yazımızın hangi modelin bana göre daha iyi olduğu kısmına geldik. Bence Proof of Stake modeli Proof of Work’ten çok daha iyi bir model çünkü belli sorunları ortadan kaldırıyor. Bu sorunlar şöyle;
Merkezileşme
“Proof of Stake Nedir?” rehberimi buraya kadar okuduysanız Proof of Work blockchain’lerinin güçlü ve pahalı donanıma sahip olan kişilere daha fazla madencilik ödülü sağladığından bahsettiğimi hatırlarsınız.
Durumun böyle olması binlerce cihaz (ASIC olarak bilinen) alıp en yüksek madencilik gücünü üreten merkezi organizasyonların ortaya çıkmasına yol açtı. Bu tür kuruluşlar “madencilik havuzu” olarak biliniyor. Madencilik havuzları insanların kaynaklarını bir araya getirip daha büyük bir kriptografik çözme şansına sahip olmasını sağlıyor.
Sonuç olarak dört madencilik havuzu (elektrik ucuz olduğu için çoğunluğu Çin’de bulunuyor) toplam Bitcoin madencilik gücünün %50’den fazlasını elinde tutuyor.
Ortalama bir kişinin madencilik ödülü kazanma şansını ortadan kaldırdığı için oldukça adaletsiz bir sistem. Proof of Stake’te durum farklı. Bu model insanların kar etmek için bir araya gelerek ağı domine etmesini engelliyor. Coin’lerini dondurarak ağa katkıda bulunanlar yaptıkları yatırım kadar ödül alıyor.
“Proof of Stake Nedir?” rehberimizin bir sonraki bölümünde konumuz elektrik tüketimi.
Elektrik Tüketimi
Proof of Stake nedir rehberimizde daha önce de değindiğimiz üzere Bitcoin gibi bazı Proof of Work blockchain’leri çok miktarda elektrik kullanıyor. Bunun yaşanmasının sebebi madencilerin çözmesi gereken kriptografik hesap çok zor olması.
Yakın zamandaki bir çalışma Bitcoin ağını işlevsel tutmak için ihtiyaç duyulan toplam elektrik miktarının 159 ülkenin kullandığı elektrik miktarından fazla olduğunu ortaya koydu!
Hem çevre dostu değil hem de kripto para birimlerinin gerçek dünyada kabul edilme hızını yavaşlatıyor. Bunun sebebi elektrik faturalarının itibari para birimleriyle ödenmek zorunda olması!
Proof of Stake ise zorluk denklemlerin çözülmesini gerektirmiyor. Bu yüzden işlem doğrulaması için gereken elektrik ücretleri büyük ölçüde daha az.
%51 Saldırısı
%51 saldırısı bir grup veya kişinin toplam madencilik gücünün %50’den fazlasını ele geçirmesine deniyor. Bitcoin gibi Proof of Work kullanan blockchain’lerde yaşanırsa hackleyen kişiye belli bir bloğu değiştirme şansı tanır. Kişi isterse kendi çıkarları doğrultusunda blokta değişiklikler yapabilir.
%51 saldırısına en yakın örnek Verge blockchain’in başına gelen saldırı. Hack 35 milyon XVG coin’i çaldı. Saldırı dönemindeki kurla toplam 1.75 milyon $ ediyor!
Proof of Stake oybirliği mekanizması kullanılırken %51 saldırısı gerçekleştirmek mantıksız olur. Bunun gerçekleştirilmesi için hacker’ın sirkülasyondaki toplam kripto para biriminin en az %51’ini bahis olarak koyması gerekir. Bunu gerçekleştirmenin tek yolu da açık piyasadaki coin’leri satın almaktır.
Bu büyüklükte bir rakamı satın almaya karar verilirse coin’in değeri de işlem sırasında artar. Sonuç olarak saldırıdan kazanacaklarından çok daha fazlasını harcamış olurlar. Ayrıca ağın geri kalanı ne olduğunu anlarsa hacker sahip olduğu tüm bahsi de kaybedebilir!
Proof of Work’ün sorunlarını ve Proof of Stake nedir, bu sorunları nasıl çözer artık iyice öğrendiniz. “Proof of Stake Nedir?” rehberimizin son bölümünde Proof of Stake kullanmanın herhangi bir dezavantajı olup olmadığına bakacağız.
Proof of Stake Modelinin Dezavantajları
Proof of Work vs Proof of Stake tartışmasında Proof of Stake hakkında akla gelen ilk endişe zenginin zenginleşmesine yardımcı olmak. Daha fazla paranız varsa daha fazla coin alıp bahisle daha fazla kazanabiliyorsunuz.
Şöyle düşünün. Minimum bahis gerekliliğini karşılayacak kadar paranız varsa (çoğu kişinin yok) yatırımınızdan iyi bir getiri olacağını garanti edebiliyorsunuz. En çok paraya sahip olanlar her zaman en iyi ödül kazanma şansına sahip olacak, zengin zenginleşecek.
Ancak Proof of Work oybirliği mekanizmasında zengin madenciler binlerce ASIC cihazı alarak daha fazla ödül kazanma şansına sahip olabildiği için arada aslında neredeyse fark yok.
İnsanların Proof of Stake hakkında endişe ettiği başka bir durum da insanlara Proof of Work’te olmayan bir şekilde birden fazla zincirde işlem doğrulama olanağı tanıması. Bir hacker bunu çift harcama saldırısı yapmak için kullanabilir.
Saldırı şöyle gerçekleşiyor; biri başka birine para gönderiyor ancak işlem onaylanmadan parayı tekrar harcamayı başarıyorlar. Normal şartlarda böyle bir saldırı ağdaki diğer madencilerin görmesiyle önlenir. Proof of Work cihazların sadece bir zincirde çalışmasına izin verdiği için dürüst olmayan zincir basitçe reddedilir.
Proof of Stake modelinde ise forger’ların birden fazla chain’de çalışması herhangi bir ücret gerektirmiyor. Başarılı bir çifte harcama için herhangi kişiye olanak sağlıyor. Bu “nothing at stake” sorunu olarak da biliniyor.
Proof of Stake vs Proof of Work tartışması her zaman insanları ikiye bölen bir tartışma. Ancak Ethereum madenciliğinin nasıl yapılacağının hangi yönde değişeceği bildiğimiz için hangi mekanizmanın daha gözde olduğunu söylemek kolay.
Proof of Stake Nedir? Proof of Work vs Proof of Stake: Son Sözler
Proof of Stake nedir rehberimizin sonuna geldik! Baştan sonu okuduysanız her iki oybirliği mekanizmasının da nasıl çalıştığını ve hangi yönlerde birbirlerinden ayrıldıklarını iyi biliyorsunuz.
Proof of Work Şu anda Ethereum, Bitcoin, Dash ve diğer bazı kripto para birimlerinin madencilik yapma yöntemi. Proof of Work’ün sorunlarına artık hakimsiniz. Gereken elektrik miktarı, madencilik havuzlarında gücün merkezileşmesi ve %51 saldırıları bunlara örnek.
Ayrıca Proof of Stake modelinin kripto para birimleri sektörüne getirdiği çözümleri de gördünüz. Blockchain teknolojisi ilerledikçe piyasada avantajları ve devavantajlarıyla pek çok farklı oybirliği mekanizması da ortaya çıkıyor.
Proof of Work vs Proof of Stake tartışmasında Proof of Stake daha iyi demem hakkında ne düşünüyorsunuz? Farklı düşünüyor musunuz? Farklı düşünüyorsanız Proof of Stake’de hoşunuza gitmeyen şey ne?
Ethereum Proof of Stake tarihinin ne zaman onaylanacağını düşünüyorsunuz? Fiyatta olumlu bir etki yaratır mı?
Düşüncelerinizi aşağıdaki yorumlar bölümünde bizimle paylaşın!
Bu sitede yayınlanan içerik herhangi bir finans, yatırım, alım satım veya başka bir türde tavsiye verme amacı taşımaz. BitDegree.org herhangi bir kripto para türünü almanız, satmanız veya saklamanız için sizi desteklemez ya da tavsiyede bulunmaz. Finansal yatırım kararları vermeden önce finans danışmanınıza danışın.