İlişkisel Veritabanı Nedir?

Çoğu geliştirici günlük çalışmalarında veritabanları kullanıyor ancak hepsinin olayı anlamaya harcayacak vakti olmuyor. Bu durum en kötü zamanlarda çok fazla sorunun sorulmasına neden oluyor. İlişkisel veritabanı nedir? İlişkisel veritabanları neden birincil anahtarlar ve yabancı anahtarlar kullanır? Tam olarak ne olur?

Profesyonel bir şekilde çalışabilmek için farklı veritabanı türleri ve bu türlerin eşsiz özellikleri hakkında bilgi sahibi olmanız gerek. İlişkisel veritabanı nedir açıkladığımız bu kapsamlı  rehberimizde size ilişkisel veritabanı özellikleri hakkında bilgi vereceğiz, ilişkisel veritabanı yönetim sistemleri üzerine konuşacağız.

Veritabanları ve Türleri

Veritabanı kullanmadan tüm oluşturduğunuz veya topladığınız veriler herhangi bir düzene sahip olmayan rastgele bir yığına benzer. Erişemez ve ihtiyaçlarınız için kullanamazsınız. Veritabanı size hem verilerinizi saklamak için alan tutan hem de kullanmada yöntemler sunan bir veri saklama çözümüdür. Veritabanları 1960'lardan bu yana bilgisayar teknolojisinde ön planda olmuştur. Yönetmek için özel bir tür yazılıma ihtiyaç vardır; veritabanı yönetim sistemi (kısaca DBMS).

Sizin veya şirketinizin belli ihtiyaçlarına göre birden fazla veritabanı türü seçebilirsiniz. İşletimsel, kişisel, dağıtık, nihai kullanıcı gibi pek çok türde olabilir. İlişkisel veritabanı nedir dendiğinde karşımıza o kadar popüler bir tür çıkıyor ki bazı geliştiriciler veritabanlarını sadece iki gruba ayırıyor; ilişkisel olan veya ilişkisel olmayan. SQL (Strucured Query Language) ilişkisel veritabanı nedir dendiğinde ön plana çıkan standart çalışma yöntemi. İkincisine ise genellikle NoSQL olarak hitap ediliyor. İlişkisel olmayan veritabanlarına örnek olarak anahtar-değer depoları, belge depoları veya grafik veritabanları verilebilir. Popülerlikleri artsa da ilişkisel veritabanı örnekleri piyasanın aslan payını almaya devam ediyor.

İlişkisel Veritabanı Nedir?

İlişkisel veritabanı ifadesi ilk olarak 1962 yılında Edgar F. Codd tarafından kullanıldı. IBM'de çalışan Codd o zamanlarda kullanılan dolaşımsal veritabanlarının büyük dezavanajlarını fark etti. Codd'a göre hem kullanmak için fazla karmaşıktı, hem de prensiplerin dayanacağı sağlam bir teori yoktu. Bu sorunları çözmeye çalışarak A Relational Model of Data for Large Shared Data Banks adlı bir makale yazdı. IBM fikirlerini hayata geçirmekte isteksizdi. Ancak veritabanı modellerini yenidentanımlayacak kadar büyük bir çalışma olduğundan Edgar F. Codd'a 1981 yılında Turing Ödülü verildi.

İlişkisel veritabanı nedir tam olarak anlamak adına öncesinde geliştiricilerin düz veritabanlarını kullandığını bilmeniz gerek. Tablolar yerine girdilerin birbirinden dikey bir çubukla ayrıldığı uzun metinler kullanılıyordu:

Employee, Team, Experience|Anna, Developers, 7 years|Melissa, Developers, 3 years|Andrew, Developers, 4 years|Stanley, Designers, 4 years|Andy, Designers, 5 years|Christina, Designers, 2 years

Fark edeceğiniz üzere buna erişmek ve kullanmak zordu. Kolaylıkla sıralama, arama veya filtreleme yapılamıyordu. İlişkisel veritabanı nedir dendiğinde ise karşınıza verileri temiz bir yapı kullanılarak saklandığı bir veritabanı ortaya çıkıyor. Bu yapı satırların ve sütunların olduğu bir tablodan oluşuyor.

İlişkisel veritabanı özellikleri olarak incelediğimizde her satırın (öznitelik veya alan da deniyor) belli bir isme sahip olduğunu ve bunlara belli bir veri türü atandığını görüyoruz. Her bir veri bir satırı (tuple veya kayıt da deniyor) dolduruyor. Az önce gördüğümüz örnekte üç sütun (Çalışan, Ekip ve Deneyim) ve altı kayıt (her kişi için bir tane) vardı. Her sütun dizi veri türleri saklayabilir veya Deneyim sütununu sadece tam sayı saklayacak şekilde ayarlayabilir, yıl sayısı girebiliriz.

İlişkisel Veritabanı Tasarımı: İlişkiler

İlişkisel veritabanı nedir öğrenirken ifadenin kendisinde de pek çok şey anlatıldığını göreceksiniz; ilişkisel veritabanı veritabanı ilişkilerine izin veriyor.

Böyle bir türde veritabanının binlerce tabloya sahip olması oldukça yaygın. Veritabanı tasarımında bir ilişki iki veya daha fazlası alakalı verilere sahip olduğunda kuruluyor ve bunlar birbirine bağlanıyor. Hem veri bakımını kolaylaştırıyor hem de bütünlüğü ve güvenliği arttırıyor. İlişkisel veritabanı özellikleri arasında ölçeklendirmesi ve genişletmesi daha kolay olmak da var.

Veritabanı tasarımında üç ilişki türü var. En yaygın olan birden çoğa; bir tablodaki bir satırın başka tablolardaki birkaç satırla eşleşebileceği ancak bunun tersinin olmadığı anlamına geliyor. Az önce gördüğümüz örnekte bir çalışan sadece bir ekibe ait olabiliyordu ancak bir ekip birden fazla çalışana sahip olabiliyor. Projeler adlı başka bir tablomuz daha olsaydı çoktan çoğa ilişki için muhteşem bir örnek olurdu. "İlişkisel Veritabanı Nedir?" adlı yazımızda incelediğimiz bu ilişki türünde örnekteki her kişi birden fazla projede çalışabiliyor ve her proje birden fazla kişi içerebiliyor. Bire bir veritabanı ilişkileri muhtemelen en az yaygın olan.

Tanımlama ve İlişki: Doğru Anahtarları Kullanma

Hatırlarsanız "İlişkisel Veritabanı Nedir?" rehberimizde daha önce ilişkisel veritabanlarının birincil anahtarları ve yabancı anahtarları neden kullandığını sormuştuk. Bir veritabanında her satır bir veya birden fazla sütuna sahiptir. Bunlar birincil anahtar işlevine sahiptir. Birincil anahtarın amacı tablodaki kayıtları tanımlamaktır. Böylelikle bu sütundaki her kaydın değeri eşsiz olur. Örneğin müşterinin adı yerine örneğin bir sipariş numarası kullanmalısınız. Satırı birincil anahtar olarak belirlediğinizde sistem aynı değeri bir daha girememenizi sağlar.

İlişkisel veritabanı nedir dendiğinde öne çıkan yabancı anahtarları kullanarak iki ayrı tablodaki kayıtlar arasında ilişki kurabilirsiniz. Yabancı anahtar başka bir tablodaki birincil anahtarla ilgili değerleri tutan bir (veya birden fazla) sütundur. Referans tabloda yer almayan bir kaydı yabancı anahtara sahip bir tabloya ekleyemezsiniz. İkitablo var diyelim: Müşteriler ve Siparişler. Birincil anahtar sütununu (muhtemelen Kullanıcı Kimliği) referans alan yabancı bir anahtar kullanarak ilkini ikinciye kolaylıkla bağlayabilirsiniz.

Biliyor Muydunuz?

Kariyeriniz için hangi online eğitim platformunun daha iyi olduğunu merak etmiş miydiniz?

EN İYİ online eğitim platformunu yan yana görün ve karşılaştırın

En Trend Bulgular

Kripto Para Borsalarıyla alakalı kapsamlı yazılarımızı, rehberlerimizi ve eğitici yazılarımızı inceleyin. Bilgi sahibi olun ve buna göre karar verin!

Teknoloji

Veri Tabanı Yönetim Sistemleri

Kariyer

Web Tasarımcı Maaşları

Karşılaştırmalar

Joomla Mı WordPress Mi?

İlişkisel Veritabanı Yönetim Sistemleri ve SQL

İlişkisel veritabanı nedir öğrendiğinize göre sıra geldi ilişkisel veritabanı örnekleri üzerinde durmaya. İlişkisel veritabanı yönetim sistemleri aramaya başlayabilirsiniz. Dünyanın en popüler veritabanı türü olduğundan MySQL, PostgreSQL, Oracle veya SQL Server gibi pek çok bilinen isim var. Çoğu yeni başlayan ilk ikisini tercih ediyor çünkü açık kaynaklılar ve kullanımları tamamen ücretsiz. Oracle ve SQL Server'ın ücretsiz sürümü olsa da kullanabileceğiniz fonksiyonlarda belli kısıtlamalar var. İlişkisel veritabanı nedir dendiğinde en çok öne çıkan isimler bunlar.

DB-Engines sıralamasına göre Oracle şu anda dünyadaki en popüler ilişkisel veritabanı yönetim sistemi. Şaşırmamak gerek; sitesine göre 2018'den bu yana "kendi kendini yönetiyor, kendi güvenliğini sağlıyor ve kendini onarıyor". Makine öğrenmesinin çok daha az insan etkileşimi gerektirmesiyle sistem daha fazla güvenlik sağlayabiliyor. Hata riski de daha az. Ayrıca işin çoğunu Oracle hallettiğinden kullanımı çok daha kolay. 2010'dan bu yana MySQL de Oracle Corporation'a ait. Dev bir şirketin desteği sisteme olan güvenirliği arttırıyor. Yukarıda bahsettiğimiz sıralamada MySQL ikinci sırada.

İlişkisel veritabanı örnekleri arasında yapacağınız seçim tamamen tercihlerinize bağlı. Artık ilişkisel veritabanı nedir biliyorsunuz, bu sayede beklentileriniz de açık olacaktır. Tabii herhangi biriyle çalışabilmek için SQL öğrenmeniz gerekiyor. Size bir sır vereyim; BitDegree online dersleri başlangıç için muhteşem bir yöntem! İnteraktif bir derse bakabilir veya daha geleneksel bir ders alabilirsiniz. "İlişkisel Veritabanı Nedir?" rehberimizi okuduğunuz için teşekkürler!