Dünyanın en popüler iki akıllı kontrat blockchain’ini duydunuz ama EOS vs Ethereum diye düşündüğünüzde kim kazanır bilemiyor musunuz? Belki de sahip oldukları teknolojileri karşılaştırmak istiyorsunuz ama yeterli bilgiye sahip değilsiniz? Merak etmeyin, doğru yere geldiniz. EOS vs Ethereum karşılaştırma rehberimizde size bilmeniz gereken her şeyi öğreteceğiz!
EOS vs Ethereum rehberimize her iki projenin de temellerine inerek başlayacağız. Sonrasında iki blockchain’in de performansını ele alacağız. Bu performans kısmında işlem süreleri, işlem ücretleri ve ölçeklenebilirlik hakkında konuşacağız.
Sonrasında üçüncü parti olmadan işlemlerin nasıl onaylandığını temel olarak inceleyeceğiz. Burada Ethereum’un kullandığı Proof of Work modeli ile EOS’un kullandığı Delegated Proof of Stake modellerini karşılaştıracağız.
Son olarak size her iki blockchain’i gelecekte nelerin beklediğine dair kendi fikrimi sunacağım. EOS vs Ethereum rehberimi okumayı bitirdiğinizde hangisinin daha iyi bir alternatif olduğunu bileceksiniz!
Hadi daha ne bekliyorsunuz? Hemen iki blockchain’in de geçmişine bir göz atalım!
Did you know?
Kriptoyla daha zeki ve daha zengin mi olmak istiyorsunuz?
Abone Olun - Her hafta yeni açıklayıcı kripto videoları yayınlıyoruz!
What is an Automated Market Maker in Crypto? (Animated)
İçindekiler
Temel Bilgiler
Ethereum Nedir?
Ethereum, 2015’te Rus asıllı bir Kanadalı olan genç programcı Vitalik Buterin tarafından oluşturuldu. İnsanların banka gibi bir üçüncü partiye ihtiyaç duymadan para alıp gönderebilme olanağı sunan bir blockchain platformu.
Ethereum projesi birbirine güvenmeyen yabancıların anlaşma yapabildiği “akıllı kontrat” teknolojisine sahip ilk blockchain protokolü oldu. Teknolojide önceden belirlenen koşullar yerine getirildiği zaman akıllı kontrat aracıya ihtiyaç duymadan otomatik olarak parayı gönderiyor.
Daha iyi anlamanız için örneklendirelim:
- James’in bir çiftliği var. 7 günden fazla yağmur yazmazsa diye sigorta yaptırmak istiyor.
- James üçüncü parti kullanmak yerine bir akıllı kontrat oluşturuyor.
- Akıllı kontratı aktifleştirmek için sigorta ücreti ödüyor.
- Akıllı kontrat binlerce web sayfasından hava durumu geçmişini analiz edebiliyor.
- 7 günden fazla yağmur yağmamışsa akıllı kontrat James’e otomatik olarak ödeme yapıyor. Yaparsa James sigorta ücretini kaybediyor.
- Tüm bunları üçüncü parti kullanmadan gerçekleştiriyor!
Yukarıdaki örnek bankacılık, enerji, kumar ve hatta devlet seçimleri gibi pek çok farklı alanda kullanılabilir!
Ethereum ayrıca en çok alım satım yapılan kripto para birimleri arasında yer alan Ether (ETH) isimli kendi kripto para birimine sahip. Sirkülasyonda toplamda 100 milyon coin bulunuyor. Coin tedarik sınırı bulunmasa da Vitalik Buterin daha fazla coin oluşturulmasını katı bir şekilde sınırlandırmayı düşündüğünü dile getiriyor.
Bitcoin gibi Ethereum blockchain’in de merkezi olmayan bir yapıya sahip, yani kimse kontrol etmiyor. Bu sayede herhangi bir kişi veya otorite blockchain’de yayınlanan bilgileri değiştiremiyor.
İşlemler Ethereum topluluğu tarafından onaylanıyor. Bu görevi gerçekleştirenler de sağladıkları ekstra işleme gücü için ödüllendiriliyor. Sonraki bölümlerde bu konuya geri döneceğiz.
Artık Ethereum nedir biliyorsunuz! EOS vs Ethereum karşılaştırması rehberinde bir sonraki soru “EOS Coin nedir?”
EOS Coin Nedir?
EOS pek çok Ethereum alternatifinden biri. Akıllı kontratlar gerçekleştirebilen oldukça yeni bir blockchain projesi. Proje 2017 yılında Cayman Adaları’ndaki Block.One adlı bir şirket tarafından yayınlandı.
Projenin başındaki geliştirici Daniel Larimer çok başarılı projeler olan BitShares ve Steem’in de kurucusu. Larimer’in diğer projeleri o kadar başarılı oldu ki artık milyon dolarlar değerindeler!
EOS, gerçekleştirilen bir yıllık initial coin offering’te (ICO) 2.5 milyar $ toplanınca tarihe geçti. Tarihin en büyük ICO’larından biriydi! Ethereum gibi EOS da cüzdandan cüzdana para göndermek ve almak için kullanılan kendi kripto para birimine sahip.
EOS’un ana hedefi dünyanın en hızlı, en ucuz ve en ölçeklenebilir akıllı kontrat blockchain’i olmak. Sonuç olarak Ethereum’un piyasa payından büyük bir yüzde kapmak istiyor.
EOS blockchain’i de merkezi olmayan bir yapıya sahip. Herhangi bir kişi veya tüzellik tarafından kontrol edilmiyor. Ethereum’a benzer şekilde işlemler topluluk tarafından onaylanıyor.
İlginç bir şekilde EOS token’ları aslen Ethereum blockchain’i üzerinde oluşturulmuş. Yani zamanında ERC-20 token’larıymış. Ancak Haziran 2018’de Main-Net’in yayınlanmasından sonra ekip bu coinleri şu an EOS blockchain’i tarafından desteklenen resmi EOS coin’leri ile değiştirmeye başlamış.
Geliştiricilere göre toplam EOS coin tedariğinin yıllık %5 enflasyonla 1 milyar coin’de sınırlandırılacak.
EOS ve Ethereum kulağa oldukça benzer gelse de aslında aralarında bazı bariz farklar var. İşte bu yüzden EOS vs Ethereum rehberimizin bir sonraki durağı performans!
Performans
Did you know?
Kriptoyla daha zeki ve daha zengin mi olmak istiyorsunuz?
Abone Olun - Her hafta yeni açıklayıcı kripto videoları yayınlıyoruz!
What is Tezos? XTZ Cryptocurrency Easily Explained (ANIMATED)
Ethereum
İlk ve orijinal akıllı kontrat blockchain’i olduğu için işlemleri nasıl gerçekleştirdiğini anlamak çok önemli. Bir işlemin halka açık blockchain’de yayınlanması yaklaşık 16 saniye sürüyor.
Buna akıllı kontratların onaylanması ve para hareketi dahil. Göndericinin ve alıcının nerede olduğu fark etmiyor. İşlem süresi hep aynı. Uluslararası ödemelerde bankalar için bu sürenin 3 güne kadar çıkabilmesi göz önünde bulundurulduğunda oldukça etkileyici bir zaman dilimi.
Peki ya işlem ücretleri? Ethereum 2015’te ilk yayınlandığında ağın bir işlemi gerçekleştirmek için aldığı ücret 1 sentten daha azdı. Zaman geçip popülerleştikçe bu ücret yavaşça yükseldi.
En pahalı dönem olan Aralık 2017’de bir işlem gerçekleştirmenin ortalama ücreti 4$’dı. Bu durum Ethereum’u küçük miktarlar göndermekte elverişsiz hale getirdi. Neyse ki zamanla bu ücret 1$’ın altına düştü ancak eğer ağ çok kullanılan bir döneme girerse rakam kolayca artabilir.
Ethereum blockchain’i hakkındaki en endişe verici durum işlemlerin ölçeklenebilirliği. Ölçeklenebilirlik bir ağında tek seferde kaç işlem yapabildiği anlamına geliyor. Örneğin Visa saniyede 50000’e kadar işlem gerçekleştirebiliyor. Bankacılık sektöründe daha fazlasını gerçekleştirebilen sistemler de mevcut!
Ancak Ethereum’da blockchain saniyede maksimum 15 işlem gerçekleştirebiliyor. Bu büyük sorun hemen çözülmezse küresel kabul görme gerçekleşmeyebilir. Neyse ki ETH yatırımcıları şanslı; Ethereum ekibi bu sorunu giderebilecek birkaç çözüm üzerinde çalışıyor. Birazdan daha ayrıntılı değineceğim.
Ethereum’un performansını öğrendik. EOS vs Ethereum rehberimizin bir sonraki konusu EOS’un performansı.
- Çok düşük işlem ücretleri
- Olağanüstü işlevsellik
- Mobil ticaret uygulaması
- Çok rekabetçi işlem ücretleri
- Sezgisel mobil uygulama
- 100 kata kadar kaldıraç
- Önde gelen bir borsa platformu
- Alım satım yapılabilecek 500'den fazla farklı kripto para birimi
- İki faktörlü kimlik doğrulama
- 500'den fazla farklı kripto para birimi
- Güçlü güvenlik
- Düşük para çekme ücretleri
- İleri düzey özellikler
- Birden fazla takaslanabilir varlık sınıfı
- Makul ücretler
EOS
Devam etmeden önce EOS vs Ethereum tartışmasındaki önemli bir farkı belirtmek istiyorum. Ethereum sorunsuz çalışan, yerleşmiş bir blockchain projesi. EOS ise daha ilk günlerini yaşıyor. Ancak ekibin hedefleri büyük.
Tamamlanmış bir ürün olmadan amaçlarına ulaşabileceklerinin garantisini vermek zor. Yine de EOS ekibinin ulaşmak istediği şeye bir bakalım.
EOS platformunun ana hedef kitlesi merkezi olmayan uygulamalar (dApps). DApp’ler temelde YouTube, Facebook ve Gmail gibi internet veya mobil uygulamalar. Ancak merkezi bir kontrol noktasına sahip olmak yerine merkezi olmayan bir şekilde yönetiliyor!
DApp’ler hakkında daha fazla bilgi için buradan rehberime göz atabilirsiniz!
Ethereum şu anda saniyede 15 işlemde takılmış durumda. EOS ise saniye başına gerçekleşen işlemler için barı yükselterek milyonları hedefliyor. Bu EOS’u hem sektördeki en ölçeklenebilir blockchain yapar hem de herhangi bir gerçek dünya uygulamasının altından kalkabilir hale getirir.
Saniyede 52.000 Facebook beğenisinin gerçekleştiğini biliyor muydunuz? Her bir “Beğen” sistemde gerçekleştirilmesi gereken ayrı bir veri akışı oluşturuyor. EOS bu ölçeklenebilirlik hedeflerine ulaşırsa Facebook gibi bir uygulama için mükemmel bir tercih haline gelir.
Yazının yazıldığı Temmuz 2018’de EOS saniyede 1000 EOS işlemine başarıyla ulaşmış bulunuyor. Ekip üç ay önceki test döneminde bunu gerçekleştirdi. Bu konuda şimdiden Ethereum’dan daha iyi hizmet sunsa da ana hedefinden hala çok uzakta.
Peki ya ücretler? EOS white paper'ına göre para alıp gönderirken herhangi bir ücret ALINMAYACAK! Ağın bunu gerçekleştirebilmesinin sebebi insanların işlem onaylamalarına yardımcı olarak yeni oluşturulmuş EOS coin’leri kazanabilmesi (bir sonraki bölümde buna döneceğiz).
EOS white paper'ında blockchain’in bir işlemi sadece 0.25 saniyede %99.9 onaylayabileceği, 1 saniyeden sonra da %100 geçerli kılabileceği yer alıyor!
EOS yakın gelecekte hedeflerine ulaşabilir ve milyonlarca işlemi ücretsiz gerçekleştirebilir hale gelirse sektörde rekabet edebilecek bir blockchain kalmaz.
Şu ana kadar konuştuklarımız üzerinden hazırladığımız bir karşılaştırma tablosu!
| Oybirliği Mekanizması | Saniye Başına İşlem | Piyasa Değeri | Sirkülasyon Tedariği | Yayınlanma Tarihi | Ekip | İşlem Ücretleri | |
| EOS | DPoS | 1000+ | 6.9 Milyar | 896 Milyon | Haziran 2017 | Block.One | Ücretsiz |
| ETH | PoW | 15 | 44 Milyar | 100 Milyon | Temmuz 2015 | Ethereum Foundation |
1$'dan Az |
Şimdiye kadar Ethereum nedir, EOS coin nedir, neler gerçekleştirebilirler ve planları nelerdir üzerine konuştuk. EOS vs Ethereum rehberimizin bir sonraki bölümünde iki blockchain’in işlemleri nasıl onayladığına göz atacağız.
En Sevilen Bulgular
Alakalı konular hakkında kapsamlı bilgi mi arıyorsunuz? Sizin için benzer yazılar topladık. Göz atın!
Oybirliğine Ulaşma
Did you know?
Kriptoyla daha zeki ve daha zengin mi olmak istiyorsunuz?
Abone Olun - Her hafta yeni açıklayıcı kripto videoları yayınlıyoruz!
What is Tezos? XTZ Cryptocurrency Easily Explained (ANIMATED)
Ethereum
Devam etmeden önce “Oybirliği Mekanizması”nı iyice anlamanızı istiyorum. Blockchain’ler merkezi olmayan bir yapıya sahip olduğu için aracı kullanmadan işlem onaylayabiliyorlar.
Farklı blockchainler oybirliği sağlamak için farklı yollar kullanıyor. İşlemleri farklı bir yolla geçerli sayıyorlar.
Ethereum’un kullandığı oybirliği mekanizmasına Proof of Work deniyor. Bitcoin, Bitcoin Cash ve Litecoin gibi diğer popüler blockchain’ler de aynı mekanizmayın kullanıyor. Şöyle çalışıyor:
Blockchain işlem onaylanmadan önce çözülmesi gereken rastgele bir yapboz oluşturuyor. Oluşturulan yapboz herhangi bir insan tarafından çözülemeyecek kadar zor olduğu için bilgisayarlar (“nod”) kullanılıyor.
Ethereum ağına katkıda bulunmak isteyen herhangi bir kişi ağa GPU cihazını ağa bağlayıp bunu gerçekleştirebiliyor. Bu kişiler “Madenci” olarak biliniyor. Binlerce madenci yapbozu ilk çözen olmak için rekabet ediyor. Kazanan Ether ödülü alıyor!
Ağı merkezi olmayan bir durumda tutmak için muhteşem bir sistem olsa da bazı büyük sorunlara sahip. Öncelikle yapboz çok zor olduğu için gereken bilgisayımsal güç çok fazla. Bu da aşırı elektrik kullanımına yol açıyor. İşlem pahalı ve çevreye zarar veren bir hale geliyor.
EOS vs Ethereum yazımızda daha önce bahsettiğimiz saniyede 15 işlem ölçeklenebilirliği sınırlamasının sebebi de Proof of Work.
İşte bu nedenle Ethereum ekibi Proof of Stake adlı başka bir oybirliği mekanizmasına geçmeyi planlıyor. Proof of Stake hem çevre için daha iyi hem de ağın işlemleri daha hızlı gerçekleştirmesini sağlıyor.
Ethereum’a “Sharding” ve “Plasma” adlı iki yeni protokolün de eklenmesi bekleniyor. Protokoller ağın işlem gerçekleştirme kapasitesini arttıracak. Bu çözümlerin Ethereum’un saniyede binlerce işlem gerçekleştirebilmesine olanak sağlaması umuluyor.
Ethereum işlemleri nasıl gerçekleştirilir öğrendik. EOS vs Ethereum rehberimizin bir sonraki konusu EOS işlemleri!
- Çok düşük işlem ücretleri
- Olağanüstü işlevsellik
- Mobil ticaret uygulaması
- Çok rekabetçi işlem ücretleri
- Sezgisel mobil uygulama
- 100 kata kadar kaldıraç
- Önde gelen bir borsa platformu
- Alım satım yapılabilecek 500'den fazla farklı kripto para birimi
- İki faktörlü kimlik doğrulama
- 500'den fazla farklı kripto para birimi
- Güçlü güvenlik
- Düşük para çekme ücretleri
- İleri düzey özellikler
- Birden fazla takaslanabilir varlık sınıfı
- Makul ücretler
EOS
Ethereum ve Proof of Work modelinin aksine EOS farklı bir şekilde çalışıyor. Ağda kullanılan oybirliği mekanizmasının adı Delegated Proof of Stake (veya DPos). DPoS, EOS kurucusu Dan Larimer tarafından icat edilmiş!
Proof of Stake sistemi ağdaki işlemlerin onaylanmasına yardımcı olmak için herhangi bir kişi belli bir miktar coin yatırmasını sağlıyor. Ödülü kazanma şansınız yatırdığınız coin miktarına göre belirleniyor.
Örneğin değer toplam tedariğin %5’ine sahipseniz her yeni blok oluşturulduğunda %5 madencilik ödülü kazanma şansına sahipsiniz.
DPoS ise coin yatırmak size işlem doğrulama şansı vermek yerine işlem onaylayanın “kim” olacağına dair oy verme şansı veriyor. Bir şekilde demokrasiye benziyor.
Oy verebilen insanlara “Block Producer” deniyor. Bu kişiler işlem onaylayıp ödül kazanıyor. Ağın güvenliğini sağlayan toplamda 21 block producer bulunuyor.
Block producer’lar işini doğru bir şekilde yapmazsa sırasını bekleyen başka bir block producer’lar ile değiştiriliyor. Oy vermeye benziyor.
EOS vs Ethereum rehberimizde daha önce EOS işlemlerinin ücretsiz olduğunu söylediğimizi hatırlarsınız. Durum böyleyken block producer’lara nasıl ödül veriliyor? İşte işler burada ilginçleşiyor!
Aşağıdaki resimden de gördüğünüz üzere her yıl toplam EOS coin tedariği %5 artıyor. Bu, bir merkez bankasının daha fazla para bastığı gerçek dünyadaki enflasyona oldukça benzer. %5’in %1’i block producer’lara işlem onaylama ödülü olarak veriliyor. Böylelikle kullanıcılar para gönderirken herhangi bir işlem ücreti ödemiyor.
EOS blockchain’i ve DPoS oybirliği üzerinde hala çalışmalar devam etse de unutmamak gerekir ki Ban Larimer’ın yarattığı BitShares de DPoS kullanıyor.
Bitshares ağı saniyede 100000 işlem gerçekleştirebiliyor. Bu iyi bir işaret!
Artık her iki blockchain’in de nasıl işlem onayladığını öğrendiğinize göre EOS vs Ethereum rehberimin bir sonraki bölümünde gelecekte neler olacağına dair kendi fikirlerimi sizinle paylaşacağım!
EOS vs Ethereum: Gelecekte Neler Olabilir?
EOS vs Ethereum karşılaştırma rehberime devam etmeden önce belirtmek isterim ki burada yapılan herhangi bir tahmin tamamen benim kişisel görüşümdür. Yatırım yaparken dikkat etmeniz gereken en önemli şey kendi bağımsız araştırmanızı yapmanızdır.
EOS vs Ethereum tartışmasında hangi tarafta olursanız olun şunu göz önünde bulundurmak gerek; her iki proje de kripto para birimleri piyasasında oldukça iyi performans sergiliyor.
Ethereum, Bitcoin’den sonra dünyanın en popüler ikinci kripto para birimi. 2017’de değeri %10000 arttı ve en yüksek piyasa kapitalizasyonu olan 130 milyar $’ı gördü. Ayrıca Ethereum blockchain’inde yüzlerce kripto para birimi token’ı oluşturuldu ve binlerce dApp’e yer verildi.
EOS ilk günlerinde olmasına rağmen iyi performans sergiledi. EOS vs Ethereum rehberimde daha önce de dile getirdiğim gibi proje bir ICO süresince 2.5 milyar $ topladı.
ICO sırasında yatırımcılar EOS coin alım satımı yaparak EOS’un piyasa değerini 17 milyar $’ın üzerine çıkardı. Nihai ürününü daha çıkarmamış olan bir proje için oldukça etkileyici bir durum.
Ancak EOS daha Ethereum’un başarılarına ulaşamadı. Yine de eğer kendi koyduğu hedeflere ulaşırsa Ethereum’dan çok daha iyi bir blockchain haline gelecek.
EOS hızlı, ücretsiz ve saniyede milyonlarca işlem gerçekleştirebilirse Ethereum’un bu performans seviyesine ulaşması çok zor olacaktır. Ethereum da “Proof of Stake”, “Sharding” ve “Plasma” planlarını başarırsa alternatiflerinin kendisiyle yarışması güçleşebilir.
Tabii ki bunların gerçekleşmesi için ortada herhangi bir garanti yok. Kripto para birimleri piyasası dünyanın en hızlı değişim geçiren sektörlerinden biri olduğu için garanti tahminlerde bulunmak imkansız!
Yapabileceğiniz tek şey düzenli olarak her iki blockchain’in de gelişimi hakkında haberleri takip etmek!
En Trend Bulgular
Kripto Para Borsalarıyla alakalı kapsamlı yazılarımızı, rehberlerimizi ve eğitici yazılarımızı inceleyin. Bilgi sahibi olun ve buna göre karar verin!
EOS vs Ethereum: Son Sözler
EOS vs Ethereum karşılaştırma rehberinin sonuna geldik. Umarım okurken eğlenmiş, eğlenirken pek çok şey öğrenmişsinizdir!
Baştan sona okuduysanız artık EOS ve Ethereum blockchain’lerinin teknik olarak nasıl performans gösterdiklerini ve gelecek için ne planladıklarını biliyorsunuz.
Ayrıca Proof of Work ve Delegated Proof of Stake arasındaki farka da hakimsiniz.
Daha önce de dile getirdiğim gibi EOS ve Ethereum tartışması insanları ikiye ayırıyor. Her iki tarafında görüşünü anlıyorum. EOS dünyanın en iyi blockchain’i olma potansiyeline sahip. Ethereum ise dünyanin en iyi ikinci kripto para birimi. O yüzden hangisi daha iyi sorusunu cevaplamak tabii ki de kolay değil.
En nihayetinde bana göre kazananı tamamen teknoloji belirleyecek. Yıllar geçtikçe her iki blockchain’in de nasıl performans sergilediğini izleyip ona göre karar verebileceğiz.
Umarım rehberim kafanızdaki birtakım sorulara cevap olmuştur. Öğrendiğiniz yeni binlere göre hangi blockchain’i tercih ederdiniz? Sebebi ne olurdu? EOS’tan daha iyi Ethereum alternatifleri olduğunu düşünüyor musunuz? Yorumlar bölümünde bize yazabilirsiniz!
Bu sitede yayınlanan içerik herhangi bir finans, yatırım, alım satım veya başka bir türde tavsiye verme amacı taşımaz. BitDegree.org herhangi bir kripto para türünü almanız, satmanız veya saklamanız için sizi desteklemez ya da tavsiyede bulunmaz. Finansal yatırım kararları vermeden önce finans danışmanınıza danışın.
Makale Uzmanları ve Analistleri Hakkında
