Ace quick missions & earn crypto rewards while gaining real-world Web3 skills. Şimdi Katıl ! 🔥
PHP, arka yüz web geliştirme konusunda en popüler dildir. PHP'nin sunucu tarafındaki en iyi yönetim dili olarak bu pozisyonunu korumasındaki en büyük etken, gelişmiş iskeletleridir. PHP frameworkleri web amaçlıdır, yani yazılımcıların web uygulamalarını daha üretken biçimde inşa etmelerine yardımcı olurlar.
Diğer bir deyişle, bunlar sayesinde ihtiyaçlarınıza ve isteklerinize uyabilecek bir uygulama yapacak bir tabana sahip olursunuz.
Dahası, Laravel, CodeIgniter, Symfony, ve bunlar gibi diğer iskeletler, web geliştirmenizi daha etkili, programınızı daha ölçeklenebilir yapıp (yani büyümeye daha müsait), stabil ve güvenli çalışmayı garanti edip, kod tekrarını azaltırlar.
İçindekiler
Kısaca: bir PHP iskeleti (framework) nedir?
PHP frameworkleri karşılaştırmamıza başlamadan önce, web geliştirme veya diğer programlama alanları için iskeletleri ve bunların avantajlarını tanımlamamız önemli olacak.
Şu Anda Etkin Olan Güncel Teklifler:Take advantage of this special Udacity coupon code & access selected Udacity courses for free! Learn new skills & develop your career at zero cost.
Programlama dilleri, kısıtlı sayıda işlev veya özelliğe sahiptirler. Bir şeyler yapmak için kod yazmanız, hataları bulmanız, ve aklınızdaki vizyonu karşılayıp karşılamadığını kontrol etmeniz gerekir. İskeletler kısayol görevi görürler: başka biri tarafından sağlanan kodu kullanırsınız. Yani manuel olarak kod üretmek yerine, iskelet içerisindeki kaynakları kullanırsınız.
PHP frameworkleri, projenizde anında kullanabileceğiniz önceden yazılmış PHP kod koleksiyonlarıdırlar. Bunlar, genellikle uygulamaların temelidir. Geliştiriciler, projeye benzersiz bir görünüm kazandırmak için kendileri bu özellikleri daha da geliştirir.
Ancak, aralarından seçim yapabileceğiniz çok fazla PHP kitaplığı var, ve karar vermenize yardımcı olmak için burada en iyi beş PHP iskeletini masaya yatıracağız.
Laravel
Kuşkusuz, Laravel iskeleti PHP geliştiricileri için en popüler olanıdır. Sürüdekilerin önünde olarak, Laravel 2023'de en popüler 10. web iskeleti olarak seçildi. Bu iskelet 2011 yılında yaratılmış olsa da, başarı merdivenlerini hızlı biçimde çıkmış gibi gözüküyor.
Laravel, açık kaynak kodlu bir iskelet, ve hem küçük hem de büyük PHP projelerine yardımcı olma potansiyeline sahip. Genellikle bu iskelet, MVC (Model View Controller) mimarisini takip ettiği için övgü alıyor, ki bu mimari size uygulamanızı parçalara bölme imkanı sağlayıp karmaşıklaşmasını engelliyor.
Bu düzenleme, HTML'i CSS'den ayırmaya benzer, böylece kod kalabalıklaşıp takibi zor hale gelmez.
MVC Mimarisi
Aslında, PHP frameworklerinin büyük çoğunluğu MVC mimarisini kullanıyor, bu mimari de uygulamaları model, view, ve controller adında parçalara bölüyor:
- Model, veri katmanıdır, yani uygulamanızın kontrol ettiği tüm veriden oluşur. Model, veritabanından bilgiyi alan, veri objelerine koyan, ve hedef lokasyona gönderen parçadır. Daha basit bir açıklamayla, web sitesinin model bölümü tüm veriyi tutar, işler, ve kullanıcıya bu bilgiyi aktarır.
- Controller, uygulamanın kullanıcılarıyla iletişim kurduğu yerdir. Bu parçanın arayüzden gelen talepleri kabul edip model tarafına bu veriyi göndermesi standarttır. Model bu veriyi işler ve controller parçasına geri gönderir. Sonrasında, controller sonuçları view parçasına gönderir.
- View ise, web sitesinin bilgiyi seçip organize ettikten sonra sonunda veriyi son kullanıcıya gösteren bölümüdür.
Uygulama verisinin kullanışlı biçimde ayarlanmasıyla, birçok geliştirici MVC mimarisini kullanan programlar yaratmayı tercih ediyor. Böyle web siteleri oluşturmak kompleks olduğundan, PHP frameworkleri başlamanız için elzem olan parçaları size sunuyor.
Laravel kullanmanın avantajları
Laravel iskeletine geri gelirsek, bulabileceğiniz özellikler ve faydaların bir listesini aşağıda bulabilirsiniz:
- Laravel, yazılımcıların web siteleri için bir temel olarak kullanabilecekleri hafif şablonlara sahip. Bu şablonlar da yazılımcıların ihtiyaçlarına göre özelleştirilebiliyorlar.
- Laravel iskeletinin önemli bir yönü de size güvenli web siteleri oluşturma imkanı sağlaması. Mesela, Fluent Query Builder veya Eloquent kullanan kullanıcılar için SQL injection saldırılarını engelliyor. SQL injection, web üzerindeki en tehlikeli ve eski saldırılardan birisi. Bu saldırılar, hackerlar SQL ifadelerini kötü amaçlı kodlarla kirlettiği ve web sayfasına girdi olarak verdiği zaman oluyor. Bu gibi saldırılar sonucunda, gizli bilgiler çalınabilir, değiştirilebilir, veya hackerlar veritabanı sunucusu vasıtasıyla işletim sistemine erişim sağlayabilir. Bu yüzden, Laravel'in SQl incejtion saldırılarına karşı koruma sağlaması güzel bir şey.
Eloquent, yazılımcıların sunuculardaki kayıtları yönetimini iyileştirerek çalışır. Tablo kolonlarını otomatik olarak PHP sınıf özelliklerine çevirir. Böylece, SQL kullanmadan veritabanınızdaki veriyi güncelleyebilir, silebilir, ve ona yeni veri ekleyebilirsiniz.
- İçinde bulunan özelliklerden birisi olan Artisan, yazılımcılara tekrarlanan işleri yönetme konusunda yardımcı oluyor. Artisan, veritabını yapısının temelini yazmayı kolaylaştırıyor ve taşınma (migration) yönünü yönetiyor. Böylece, yazılımcılar veritabanı sistemlerini daha efektif bir şekilde yönetebiliyorlar.
- Genelde, yazılımcılar tablo yapıları oluşturmak için SQL sorguları yazmak zorundalar. Laravel iskeletiyse bunun için taşıma konseptini kullanıyor. Bu, projenizin eski versiyonuna dönmenizi sağlayan Git veya diğer proje yönetim sistemlerine benziyor.
- Laravel ayrıca web sitenizi doğrulama yoluyla güvenli hale getirmenizi kolaylaştırıyor. Bu özellik bu süreci ciddi biçimde hızlandırıyor, çünkü Laravel doğrulamayı tek bir satır kodla yapabilirken, saf PHP kodu daha fazla satır kod (ve iş) gerektiriyor.
Günün sonunda, Laravel iskeletinin piyasadaki en popüler iskelet olduğuna ve en iyi PHP iskeleti olarak görüldüğüne şaşırmamak lazım. Laravel, web sitelerini güvenli hale getiriyor, veritabanlarındaki bilgiyi yönetmeyi kolaylaştırıyor, ölçeklenebilirliği artırıyor, projenizin eski versiyonlarına geri dönme imkanı sunuyor, ve genel olarak arka yüz web geliştirmeyi daha eğlenceli hale getiriyor.
CodeIgniter
CodeIgniter, küçük kod hacmi sayesinde daha iyi web uygulama performansını garantileyen ve bu özelliğiyle diğerlerinden ayrılan bir PHP MVC iskeleti.
Bu iskelet, Laravel'den daha az özelliğe sahip. Örneğin, CodeIgniter içinde doğrulama veya hata ayıklama araçları barındırmıyor, yani yazılımcılar bunları kendileri yazmak zorundalar.
Bazen daha az özellik, daha fazla yeni kullanıcı dostu olmak anlamına gelse de, buna farklı bir açıdan bakalım. Daha zengin PHP frameworkleri daha uzun sürede keşfedilirler, ama projeniz için daha fazla önceden yazılmış kod kullanabilirsiniz. Sonuç olarak, kendiniz çok fazla kod yazmanıza gerek kalmaz.
Neden CodeIgniter'ı seçmelisiniz?
Ancak, burada CodeIgniter'ın kötü bir seçenek olduğunu söylemiyoruz. Bu iskeleti seçmeniz için ana argümanlar şunlar:
- Bu iskelet, performans yönünde öne çıkan web uygulamaları yazmanıza olanak sağlıyor. CodeIgniter yüksek hızlara erişiyor çünkü hafif bir iskelet ve sadece birkaç küçük kütüphaneye ihtiyaç duyuyor.
- CodeIgniter'ın yüksek performansı aynı zamanda bu iskeketin yazılımcılara bir şablon motoru (HTML'e arka yüz kodu gömmenin bir yolu) kullanmayı zorunlu kılmamasından kaynaklanıyor. PHP kod gömme konusunda araçlara sahip olduğundan, CodeIgniter da bu konuda ekstra özellik kullanmanın gereksiz olduğuna inanıyor. Böylece, web uygulaması daha hızlı çalışıyor çünkü PHP kodunu dönüştürmeye ihtiyaç duymuyor.
- Bu iskelet de MVC mimarisini takip ediyor ve web sayfanızın farklı bölümlerini ayırarak daha kolay yönetmenize imkan sağlıyor.
- CodeIgniter açık dökümantasyona sahip, böylece yeniler, resmi ve güvenilir kaynaklardan öğrenebiliyorlar.
- CodeIgniter, URL'lerin kısa ve SEO konusunda daha dostane olmasına yardımcı oluyor. Yönlendirme (Routing), URL'lerinizi belirli sayfaları açmasını ayarlamanıza deniyor. Eğer bir URL yöne sahip değilse, bu bir 404 (bulunamadı) hatasına yol açıyor.
- Eğer daha fazlasını isterseniz, CodeIgniter daha fazla özelliğe sahip ek eklentilere de sahip.
- CodeIgniter, Siteler Arası İstek Sahtekârlığı (Cross-Site Request Forgery/CRSF) saldırılarını engelleyen Sitelerarası Komut filtrelemeye sahip. Bu tip saldırılar, hackerların kullanıcılar zaten doğrulanmışken kullandıkları bilgileri kullanarak yapılıyor.

- Kullanması kolay
- Kaliteli içeriğe sahip
- Fiyat konusunda saydam
- Tamamlamada ücretsiz sertifikalar
- Veri bilimi becerilerine odaklanıyor
- Esnek eğitim programları

- Basit tasarım (gereksiz bilgi yok)
- Yüksek kaliteli dersler (ücretsizler dahil)
- Çeşitli özellikler
- Nanodegree programları
- Firmalara uygun
- Ücretli tamamlama sertifikası

- Sektörde iyi biliniyor
- Pek çok özelliğe sahip
- Dersler üniversite düzeyinde
- Üniversite düzeyince dersler
- Şirketler için uygun
- Ücretli tamamlama sertifikası
Öğrenmeye devam edin
Eğer CodeIgniter'ı ve onun web geliştiriciliği için nasıl kullanıldığını öğrenmek istiyorsanız, tam olarak bu konudaki dersimizi incelemenizi öneririz. Günün sonunda, CodeIgnitor hafif, çok fazla ağır özelliğe sahip değil, ve yazılımcılara yüksek hızlı web uygulamaları oluşturmak konusunda yardımcı oluyor. Bu yüzden, örneğin Laravel'in daha karmaşık özelliği kullanmak istemeyen yeniler için en iyi PHP iskeletlerinden birisi. Bu kurs, size PHP, Bootstrap, ve CodeIgniter iskeleti kullanarak web uygulamaları oluşturmak konusunda yardımcı olacak.
Symfony
PHP Symfony iskeleti de PHP yazılımcıları içi önceden hazırlanmış kodlar içeriyor. Bu iskelet büyük çaplı projeler için oldukça kullanışlı olsa da, aslında iskelet daha fazla programlama tecrübesi olanları hedefliyor.
- Bu yüzden Symfony, daha PHP ve tuhaflıkları konusunda yeni uzmanlaşan yeniler için en iyi seçenek olmayabilir.
- Bu PHP iskeleti, büyük çaplı projeler için en iyilerinden birisi.
- PHP Symfony iskeleti, web sitesi yerelleşmesi ve çeviri arayüzleri için kolay bir yol sunuyor. Böylece, web uygulamanız oldukça esnek olacak, çünkü web sitenizin İngilizce ve Fransızca versiyonlarını sunabileceksiniz.
- Symfony, SEO'ya yardımcı yönlendirme sistemine sahip.
- Dahası, Symfony, birden fazla proje için kullanımını tekrar etmek istediğiniz kodu içinde bulunduran demet özelliğini (eklentiler gibi) destekliyor. Örneğin eğer bir e-ticaret sitesi inşa ediyorsanız, bir sonraki e-ticaret siteniz için aynı kodu yazmanıza gerek kalmayacak.
- Symfony de MVC mimarisini kullanıyor ve yazılımcılara web uygulamalarını farklı bölümlere bölüp daha rahat yönetme imkanı sunuyor.
Uzmanlar, bu PHP iskeletinin en hızlılarından birisi olduğunu söylüyorlar. Önemli bir ipucu ise, uygulamanızın PHP 7 kullandığından emin olun. Böylece, uygulamanızın çalışma hızı %50 civarında artabilir. Bu tavsiyeyi her iskelet için kullanabilirsiniz çünkü PHP 7 birçok ciddi geliştirmeye sahip, ve hız da bunlardan birisi.
Zend
Zend, açık kaynak kodlu ve açıkladığımız MVC mimarisini takip eden bir iskelet. Bu iskelet, size web uygulamanız için temel bir yapı oluşturmada yardım ediyor.
Laravel'e nazaran bu iskeleti öğrenmek biraz daha zor. Bu nedenle, Zend o kadar da popüler değil çünkü yazılımcılar onu düzgün kullanmak için daha fazla efor sarf etmeliler. Karmaşıklığından dolayı, Zend her zaman en iyi performansa sahip değildir, ancak yazılımcılar onu hızlı PHP frameworkleri arasında sayıyor.
Bu iskelet, e-ticaret platformlarından sağlık sistemlerine ve eğlence portallarına kadar birçok farklı PHP uygulamasının oluşturulmasında kullanılabiliyor. Zend'in ana özellikleri şunlar:
- Bu iskelet tamamen nesne yönelimli. Böylece iskelet, kalıtım ve arayüzler gibi nesne yönelimli programlamanın temel konseptlerini kullanıyor. Bu özellik de kodun tekrar kullanımını artırıyor ve web geliştirmeyi hızlandırıyor.
- Yeni kodlar belirli birim testleriyle kontrol edilmeli (PHPUnit kullanarak).
- İskelet, sınıflardan objelere kadar web uygulamanıza belirli özellikler ekleyebileceğiniz birçok bileşene sahip.
- Bu iskelet, kodun yeniden kullanımını ciddi biçimde destekliyor çünkü bir modül diğer modüllerin özelliklerini devralıp aynı metodları ve özellikleri gönderebiliyor.
2023'de, Zend'in Linux kuruluşunun açık kaynak kodlu bir projesi olacağı açıklandı. Projenin ismi de Laminas olarak değiştirildi.
FuelPHP
FuelPHP iskeleti de 2011'de piyasaya çıkan açık kaynak kodlu bir kütüphane. Bu iskeletin yaratıcıları bu iskeletin toplum tarafından yönlendirilmesini istiyorlardı, yani herhangi bir yazılımcı bu projeye katkıda bulunabilir. Herhangi bir yazılımcı bugları raporlayıp çözebilir.
Bu iskelet HMVC modelini takip ediyor, bu da standart MVC modeline oldukça benziyor. Farklılıklardan biris ise controller'ın view öncesinde modeli seçmesi gerekmesi.
Model, view parçasının veriye direk olarak erişmesini engelliyor ve ek bir doğrulama adımını zorunlu kılıyor. Dahası, HMVC modeli aynı içeriği birden fazla sayfada göstermek için kolay bir mekanizma sunuyor. Bu özellik sayesinde de bellek kullanımı azalıyor. HMVC kullanmanın en büyük avantajlarından birisi de içerik yapılarının araçlaşması.
Modülerlik, FuelPHP'nin en büyük avantajlarından birisi. Bu iskelet, yazılımcılara büyük projeleri küçük modüllere bölme fırsatı veriyor. Bu modülleri teker teker geliştirebilirsiniz, ve bunları birleştirmek zor olmaz. Dahası, bu modülleri yeniden kullanmak da oldukça kolay.
Slim
Slim, adından da anlaşılacağı üzere, en hafif PHP frameworkleri arasındadır. Diğerlerinden farklı olarak, Slim MVC modelini takip etmiyor. Amacı, yazılımcılara web uygulamaları ve API'ler geliştirme konusunda yardımcı olmak. Slim, aynı zamanda “micro” olarak tanımlanan iskeletler arasında. Mikro iskeletler konsepti, bir kütüphanenin bir web uygulaması yaratmak için bazal temel kaynaklara sahip olduğu anlamına gelir.
Bu yüzden, çoğu PHP yazılımcısı Laravel ve Symfony konusunda birçok şey duymuştur ancak Slim ile çok haşır neşir olmamıştır. Slim hakkında bir şeyler duymamaları ise genelde yazılımcıların büyük ve full-stack olarak tanımlanan iskeletler istemelerindendir. Slim geniş bir kod havuzu sunmaz, ki bu bazıları için bir dezavantaj olabilir. Ancak, basit ama güçlü API'ler yazmak için yeterli donanımı size sunacaktır.
Basitliği sayesinde, Slim PHP iskeleti, uygulamaların hızlı geliştirilmesini garanti ediyor. Bu iskelet, tüm HTTP metodlarını, URL yapısı yönlendiricilerini, ara katman yazılımlarını, flash mesajlarını, şifreli çerezleri, vb. destekliyor.

Biliyor Muydunuz?
Kariyeriniz için hangi online eğitim platformunun daha iyi olduğunu merak etmiş miydiniz?
Son Sözler
PHP frameworkleri karşılaştırmasını birkaç faktör odaklı olarak sonlandıralım:
- Hangi PHP iskeleti yeniler için en uygun.
- E-ticaret web uygulamaları için en iyi iskelet.
- Hız konusunda hassas uygulamalar için en iyi iskelet.
Yeniler için, Laravel ve CodeIgniter arasında bir seçim yapmak en iyisi olacaktır. Açık olmak gerekirse, yenilerin PHP nasıl çalışır hakkında bilgisi olup henüz herhangi bir iskelet kullanmayı denemediklerini varsayıyoruz. Bu iskeletler en popüler PHP frameworkleri olduklarından, yeniler rahatça rehberler veya diğer kullanışlı ipuçları bulabilirler. Dahası, MVC mimarisiyle çalışmak için bu iskeletler mükemmel seçimler.
E-ticaret web siteleri inşa etmek için, Laravel en iyi seçim olarak öne çıkıyor, tabii müşteriniz sizden farklı bir iskelet kullanmanızı istemiyorsa. Laravel, hem kullanımı kolayi hem de web sitelerini hackerlardan koruyabilecek yüksek seviye güvenlik önlemlerine de sahip.
Konu hız olunca, en iyisi CodeIgniter veya Slim gibi hafif PHP frameworkleri kullanmak. Ancak, odağınızı bir yöne çekmek istiyoruz: geliştirme hızı da konu web uygulamaları çıkarmak olunca oldukça önemlidir. Bu yüzden en iyisi, en rahat olduğunuz iskeleti seçmek olacaktır. Bu kararı da bunları keşfedip nasıl çalıştıklarını görmeden veremezsiniz.