Geleceğin blockchain uzmanları! Blockchain teknolojisinin kapılarını ardına kadar aralayacağınız gün geldi çattı! Burada size karmaşık blockchain nasıl çalışır basit ifadelerle anlatacağız!
Blockchain nasıl çalışır anlamanın evrenin ardındaki bilimi anlamak kadar kafa karıştırıcı olduğunu çoktan fark ettiğinize eminim. İşte bu yüzden buradayız.
Blockchain nasıl çalışır konulu bu yazımızda temel blockchain bilgilerinden başlayıp teknolojisinin avantajlarından bahsedecek, çeşitli blockchain kullanım alanları ile gelecekte dünyanın nasıl faydalanacağını göreceğiz. Başlamadan önce şunu belirteyim; bu yazı konuya tamamen yeni girişenler için.
Blockchain sektöründe iki büyük “B” harfi var. İlki tahmin ettiğiniz üzere tabii ki de “Blockchain”, diğeri ise “Bitcoin”. Acemiler sürekli bu ikisinin aynı şey olduğu hatasına kapılır, halbuki değiller.
Ancak birbirleriyle oldukça bağlantılılar. Bitcoin basit bir açıklamayla dijital bir para birimidir. Blockchain ise güvenli, halka açık ve anonim işlemlerin gerçekleştirilmesi için Bitcoin tarafından kullanılan teknolojidir.
Blockchain’i bir işletim sistemi (Windows veya Mac OS), Bitcoin’i de bu sistemde çalışan bir uygulama olarak düşünün. Çok daha anlaşılır değil mi?
Peki, blockchain nedir?
Kripto para birimlerini ilk kez tanırken cevaplamaya çalıştığımız en kafa karıştırıcı sorulardan biri bu. İşte bu yüzden blockchain nasıl çalışır öğrenmek gerekiyor.
Blockchain, dışarıdan da etki edilemeyecek ve sadece finansal işlemleri değil sanal olarak değerli olan her şeyi kaydetmeye programlanabilen ekonomik işlemlerin dijital defteridir.
Don ve Alex Tapscott, Blockchain Revolution’ın Yazarları (2016)
Hazır mısınız? Gelin basit kelimelerle blockchain nasıl çalışır öğrenelim:
Blockchain’in ana amacı eşler arası hızlı, güvenilir ve saydam işlemlere olanak sağlamaktır. Döviz ve veri gibi dijital değerlerin transferini mümkün kılan güvenilir ve dağıtılmış bir ağdır.
Burada hepimiz konuya acemi olduğumuza göre blockchain nasıl çalışır öğrenelim:
- Blockchain’i Excel sayfası gibi dijital bir veri tabanı olarak hayal edin.
- Bu veri tabanı genellikle birçok bilgisayara (“nodlar” olarak bilinir) dağıtılmış geniş bir ağdır ve tamamen halka açıktır. “Genellikle” dedim çünkü teknik olarak herhangi bir sayıda nodla oluşturulabilir. Daha fazla nod demek daha fazla güvenlik demek. İşte bu yüzden blockchain’i çok sayıda nodun çalıştırması güzel bir şey!
- Ağ, veri tabanına her güncelleme yaptığında ağdaki tüm bilgisayarlara bu güncelleme otomatik olarak yapılır ve indirilir.
- Blockchain teknolojisi kriptolama teknikleriyle güvenli hale getirilmiştir. Bu yüzden hacker’ların etki edebilmesi imkansıza yakındır. Bunu gerçekleştirebilmenin tek yolu blockchain’deki nodların yarısından fazlasını hacklemektir, işte yine bu yüzden blockchain’i çalıştıran daha fazla nodun olması onu daha güvenli hale getirir.
Basit ifadelerle blockchain nasıl çalışır anlattık. Artık biri size “blockchain nedir?” diye sorduğunda verebileceğiniz iki sağlam cevabınız var.
Carlos Diaz
RMIT Üniversitesi'nde İş İnovasyonu Alanında Doktora Araştırmacısı
Did you know?
Kriptoyla daha zeki ve daha zengin mi olmak istiyorsunuz?
Abone Olun - Her hafta yeni açıklayıcı kripto videoları yayınlıyoruz!
5 Best Crypto Portfolio Diversification Strategies (Animated Explanation)
İçindekiler
Blockchain Bitcoin'le Nasıl Çalışır?
Bitcoin, blockchain teknolojisini kullanmaya başlayan ilk kripto para birimidir. Satoshi Nakamoto isimli bir kişi veya grup tarafından icat edildi (Kimse Satoshi Nakamoto’nun kim olduğunu bilmiyor).
Şu Anda Etkin Olan Güncel Teklifler:
CLAIM $600 REWARD
Exclusive Binance Referral Code
Don't miss this limited-time deal that's only available for our readers. Use the Binance referral code 49316610 & receive up to $600 in rewards and bonuses!
Bitcoin’in tek amacı bir değer biriktirme aracı şeklinde hareket etmek. PayPal veya banka gibi üçüncü partilere gerek duymadan eşler arası işlemlerin gerçekleşmesini sağlıyor.
Bitcoin blockchain’i öğrenmek için blockchain nasıl çalışır anlamak çok önemli. Bitcoin blockchain sadece Bitcoin işlem kayıtlarından oluşan bir veri tabanıdır (“defter” olarak da bilinir). Veri tabanı belli bir merkez konum yerine devasa bir bilgisayar ağında paylaşılır. Bu yüzden yeni işlemlerin veri tabanına eklenmesi için nodların işlemin gerçek ve geçerli olduğunu kabul etmesi gerekir.
Bu grup uzlaşması “konsensüs” olarak da bilinir. Madencilik işlemi sırasında gerçekleşir.
Not: Madencilik, nodların işlem verisini onaylaması ve işleri için ödüllendirilmesi işlemidir. Ödüller işletme masraflarını (elektrik, bakım vb.) karşılar ve hizmetleri için ufak bir kazanç bırakır. Bu işlem sadece Bitcoin’in değil tüm blockchain’lerin bir parçasıdır.
Nodlar bir işlemin gerçek olduğu konusunda uzlaştığında bir “blok”a eklenir (blockchain ismi buradan geliyor) ve defterde önceki işlemlerin altına yerleştirilir.
Bir işlemin geçerli olması için ağdaki bilgisayarların şunları doğrulaması gerekir:
(1) Hesabın kullanıcının gönderim yapmak istediği miktarda bitcoin’e sahip olması.
(2) Miktarın başka bir kişi tarafından halihazırda gönderilmemiş olması.
Örneğin diyelim ki Tom Ben’e 10$’lık Bitcoin göndermeye çalışıyor. Tom’un cüzdanında sadece 5$’lık Bitcoin var. Tom’un Ben’e gönderebileceği 10$’lık Bitcoin’i olmadığı için işlem geçersiz sayılıyor. İşlem de deftere eklenmiyor.
Bu hiç kimsenin aynı parayı iki kez harcayamayacağı anlamına geliyor! Standart bankalarda ve ödeme sistemlerinde bu sorun sıklıkla yaşanıyor.
Blockchain nasıl çalışır daha iyi anlamak için basit bir örnek
Gelin birlikte veri depolama ve paylaşma karşılaştırmalı olarak standart bir sistemde ve blockchain sisteminde nasıl gerçekleştirilir ele alalım.
Geleneksel (blockchain olmayan) defterler arkadaşınızla bir Microsoft Word dosyası paylaşmanıza oldukça benzer bir şekilde çalışır:
- Bir belge düzenlerken arkadaşınız bu belgeye dışarıda kalır ve belgede değişiklikler yapamaz.
- Düzenlemelerinizi tamamladıktan sonra daha fazla düzenleme için arkadaşınıza gönderirsiniz.
- Şimdiyse arkadaşınız belgeyi düzenlerken siz dışarıda kalırsınız. Arkadaşınız düzenlemeleri tamamlayıp size gönderene kadar değişiklik yapamazsınız.
Bir blockchain sistemindeyse tüm kullanıcılar değişiklikler gerçekleşirken bu değişiklikleri görebilir.
Veri, tek seferde bir şirkete veya kişiye özel bir halde tutulmak yerine (veriyi kaybetme pahasına) güvenli ve paylaşımlı bir ortamda erişilebilir haldedir. Örneğin, veri tek bir bilgisayarda depolanıyorsa ve bu bilgisayar hacklenir veya arıza verirse verinin en son sürümü kaybedilecektir.
Sıra geldi blockchain nasıl çalışır sorusuna: Blockchain’le veri blockchain çalıştıran tüm bilgisayarlarda/nodlarda depolanır. Bu yüzden hack veya arızadan dolayı veriyi kaybetme riski ortadan kalkar.
Gördüğünüz üzere blockchain teknolojisi sadece kripto para birimlerinde değil diğer birçok sektörde de fayda sağlıyor. Hukuki, sağlık, maliye ve kullanıcı verilerinin de bu yollarla saklandığını hayal edin!
Yukarıda anlattığımız blockchain teknolojisinin pek çok avantajından sadece biri. Gelin diğer birkaçını da ele alalım.
En Sevilen Bulgular
Alakalı konular hakkında kapsamlı bilgi mi arıyorsunuz? Sizin için benzer yazılar topladık. Göz atın!
Blockchain Nasıl Çalışır: Ana Avantajlar
 |
İşletmeden İşletmeye Paylaşımı Basitleştirme Çoğu işletme farklı sistemler kullanıyor bu yüzden diğer işletmelerle veri tabanı paylaşımında sıkıntı yaşıyorlar. |
 |
Güvenlik ve Saydamlık Güven blockchain dünyasını anlamanın önemli bölümlerinden biri. |
 |
Uygun Maliyetli Blockchain güvenilir bir eşler arası ağ olduğundan üçüncü parti ihtiyacını ortadan kaldırıyor. |
 |
Kurşun Geçirmez Bir işlem tamamlandıktan sonra defterde depolanır ve kriptolama teknikleriyle saklanır. |
 |
Ulaşılabilirlik Blockchain, dağıtılmış eşler arası bir ağ olduğu için sorun çıkaracak bir merkez nokta bulunmuyor. |
 |
Dağıtılmış Yapı Ağın tek bir merkez yerine büyük ve dağıtılmış bir bilgisayarlar topluluğundan oluşuyor olması blockchain teknolojisinin ana ve en önemli avantajı. |
Dağıtılmış Yapı
Ağın tek bir merkez yerine büyük ve dağıtılmış bir bilgisayarlar topluluğundan oluşuyor olması blockchain teknolojisinin ana ve en önemli avantajı. Yıllardır arzulanan bu konsepti blockchain teknolojisi hayata geçirdi.
Daha iyi anlamanız için şöyle özetleyelim. Blockchain verisini depolamak için merkez sunucuya ihtiyaç duymuyor. Yani dağıtılmış bir yapıya sahip. Blockchain’i bu kadar güçlü kılan özellik de bu. Sunucunun tek bir yerde olması yerine blockchain’de depolanıyor ve birçok farklı bilgisayarlar/nodlar tarafından çalıştırılıyor. Bu yüzden de ne güven için üçüncü partiye gerek kalıyor ne de ücret vermeye.
Kurşun Geçirmez
Bir işlem tamamlandıktan sonra defterde depolanır ve kriptolama teknikleriyle saklanır. Depolanan veri konsensüs (grubun oy birliği) olmadan değiştirilemez veya silinemez, yani blockchain kurşun geçirmez. Baya iyi değil mi?
Güven ve Saydamlık
Güven blockchain dünyasını anlamanın önemli bölümlerinden biri. Paylaşımlı bi veri tabanı olduğundan herkes içerideki işlemlerin asıl kaynak, tarih, zaman ve işlemin varış yeri dahil olmak üzere tüm detaylarını görüntüleyebilir.
Uygun Maliyetli
Blockchain güvenilir bir eşler arası ağ olduğundan üçüncü parti ihtiyacını ortadan kaldırıyor. Üçüncü parti ödeme ihtiyacını tamamen ortadan kaldırması şirketler için ana avantajlardan biri.
Daha Hızlı İşlemler
Gerçek hayattan bir örnekle ele alalım:
Başka bir ülkedeki birine ödeme yapmak istiyorsunuz. Blockchain teknolojisinin yardımı olmadan bankalara yüksek ödemeler yapmanız gerekiyor, üstelik işlemin gerçekleşmesi 3-10 gün arası sürebiliyor.
Blockchain kullanarak anında ve çok daha ucuza bu işlemi gerçekleştirebilirsiniz.
Kulağa etkileyici geliyor değil mi?
Ulaşılabilirlik
Blockchain, dağıtılmış eşler arası bir ağ olduğu için sorun çıkaracak bir merkez nokta bulunmuyor. Bir bilgisayar bozulsa veya ağdan ayrılsa dahi ağı çalıştıran başka bilgisayarlar mevcut. Bu inanılmaz bir avantaj.
Blockchain nasıl çalışır daha da net bir şekilde açıklayabilmek için şöyle anlatayım: Bir hastane sunucusu düşünün. İçerisinde her zaman ulaşılabilmesi gereken önemli veriler bulunuyor. Verilerin son halini bulunduran bilgisayar bozulursa o verilere artık ulaşılamaz. Acil bir durumda böyle bir şeyin gerçekleşmesi korkunç olabilir!
Ancak hastane bir blockchain kullanırsa bir bilgisayarın bozulması sorun olmaz. Blockchainde verilerin en yeni sürümleri tüm ağla paylaşılır ve sürekli erişilebilir haldedir.
İşletmeden İşletmeye Paylaşımı Basitleştirme
Çoğu işletme farklı sistemler kullanıyor bu yüzden diğer işletmelerle veri tabanı paylaşımında sıkıntı yaşıyorlar. Aradıkları çözüm ise blockchain teknolojisi!
Blockchain, her iki işletme için de paylaşımlı tekil bir veri tabanı olarak hareket edebilir. Böylelikle veri paylaşımı blockchain sisteminde onlar için çok daha kolay olur.
Blockchain Nasıl Çalışır: Gerçek Hayatta Blockchain Kullanım Alanları
Blockchain’in işletmelere sunduğu diğer avantajlardan bazılarını anlamanıza yardımcı olması için blockchain teknolojisini kullanan bazı sektörlerden örnekler hazırladık. Örnekler sayesinde Blockchain nasıl çalışır daha da iyi anlayacaksınız:
Kişisel Bilgiler
Siber güvenlik tehditleri kişisel bilgiler yönetimi sektöründe büyük bir problem. Günümüzde kişisel bilgilerimiz Netflix, Facebook, Instagram hatta çalıştığımız şirketler gibi büyük şirketler tarafından kontrol ediliyor.
Sürekli olarak hacker olarak bilinen siber hırsızların insanların kişisel bilgilerini çalma tehditi bulunuyor.
Tüm bu şirketler merkezleştirilmiş sunuculara sahip. Örneğin Netflix, Netflix sunucusunun merkez noktası. Netflix hacklenirse müşterilerinin tüm verileri risk altında kalır.
Çok yakın zamanda Equifax’ın verileri hacklendi.
İLGİNÇ BİLGİ
Equifax, 800 milyondan fazla kullanıcının kişisel bilgilerini elinde tutan en büyük kredi raporlama ajanslarından biri.
Hacklenmesi 145 milyondan fazla kullanıcının verilerinin çalınmasına neden oldu.
Peki blockchain kullanılarak kişisel veri hırsızlığı nasıl engellenebilir?
Diyelim ki veriniz Equifax gibi bir merkezleştirilmiş veri tabanında saklanıyor. Merkezleştirilmiş bir veri tabanının hacklenmesi tek bir ana sunucu kullandığı için çok daha kolay. Bu durumda hacker’ın tek yapması gereken veriyi çalması için ana sunucuyu hacklemesi. Blockchain’de ise ana sunucu yok. Yani hacker merkez bir noktaya saldıramaz! Blockchain’in böylesine güvenli olmasını sağlayan da bu dağıtılmış yapı.
Bankacılık ve Ödemeler
“Blockchain bankacılığa internetin medyaya yaptığını yapacak”, oldukça cesur bir ifade değil mi?
Blockchain teknolojisinin finansal sektöre önemi işte bu kadar büyük. Finansal hizmetler blockchain kullanılarak şu anda bu hizmetlere sahip olmayanlara da sağlanabilir. 2 milyardan fazla kişiden bahsediyoruz!
Yine örnek olarak Bitcoin’i ele alalım. Bitcoin blockchain sayesinde dünyada internete erişimi olan herhangi bir kişi dijital ödeme yapabilir. İşte gelecek bu! Blockchain’in avantajlarından birini daha aradan çıkarmış olduk.
Finansal hizmetlere erişemeyenlere bu desteği sunmanın yanı sıra blockchain bankalara da yardımcı oluyor. Accenture’un tahminine göre blockchain sayesinde işlemler daha hızlı ve ucuz olduğu için büyük yarıtırım bankaları yılda 10 milyar $ tasarruf edebiliyor.
Enerji Tedariği
Geçmişte insanların enerjiye erişebilmesi için tek bir seçenek vardı: merkezleştirilmiş bir kaynak.
Ancak artık kendi cihazlarımızdan veya “microgrid” (mikro şebeke) isimli yeni grid sisteminden yenilebilir enerji elde elebiliyoruz. Microgrid’ler insanlara kendi solar panellerinde artan enerjiyi diğer insanlara ve yenilenebilir enerji perakendecilere üçüncü parti olmadan satabilmesini sağlıyor.
Not: Yenilenebilir enerji doğal olarak elde edilir. Güneş, rüzgar, su vb. yöntemlerle.
Blockchain teknolojisinden önce insanlar artan enerjileri sadece perakendecilere (üçüncü parti) satabiliyordu. Perakendeciler sonrasında diğer insanlara yüksek fiyattan sattığı için perakendecilere satılan enerjinin fiyatı oldukça düşüktü.
Blockchain teknolojisiyle üçüncü parti ortadan kalktı. İnsanlar artık hem olması gereken fiyattan satıyor hem de perakendecilere ayrılan ücreti aradan çıkarıyor.
Blockchain daha pek çok sektörün şu anki çalışma şeklini değiştirecek
Yukarıdakiler blockchain kullanım alanları için sadece birkaç örnekti. Blockchain yukarıda adı geçen sektörlerin haricinde daha pek çok sektörde uygulanıyor.
İşte blockchain kullanarak çalışma şeklini geliştiren diğer sektörlerden birkaçı:
- Siber Güvenlik
- Eğitim (BitDegree gibi!)
- Pazarlama ve reklam
- Tedarik zinciri yönetimi
- Devlet sistemleri
- Müzik ve video paylaşımı
- E-Ticaret
- Oy Verme
Blockchain kullanmanın avantajları say say bitmez. Resmen geleceğe farklı bir bakış sunuyor.
En Trend Bulgular
Kripto Para Borsalarıyla alakalı kapsamlı yazılarımızı, rehberlerimizi ve eğitici yazılarımızı inceleyin. Bilgi sahibi olun ve buna göre karar verin!
Blockchain Nasıl Çalışır: Son
Blockchain nasıl çalışır rehberimizde neler öğrendiğimize ve blockchain’in en önemli özelliklerinden bazılarına tekrar bakalım:
Blockchain nedir?
- Üçüncü partilere ihtiyacı ortadan kaldıran eşler arası bir ağ
- İşlemler standart (blockchain olmayan) sistemlerden daha hızlı ve daha uzun gerçekleştiriliyor
- Halka açık bir veri tabanı olduğu için işlemlere ağ üzerinden herkes ulaşabiliyor, siber saldırı tehlikesi ortadan kalkıyor
- Veri tabanında ağın yarısından fazlası fikir birliği sağlamadan değişliklik yapılmıyor bu yüzden ağ daha da güvenli bir hale geliyor.
- Tek bir şirket tarafından yönetilmediği için merkez kaynaklı bir sorun yaşanmıyor.
- Blockchain sadece sanal para birimlerinde değil birçok farklı sektörde kullanılabiliyor.
Blockchain nasıl çalışır?
- Nodlardan (bilgisayarlar) oluşan bir ağ arasında paylaşılmış büyük bir veri tabanı şeklinde çalışıyor
- Ağdaki nodlar işlemleri doğrulamak için birlikte çalışıyor ve karşılığında minin denen bir işlem olarak bilinen blockchain para birimiyle ödüllendiriliyor
- Bir işlem ağ tarafından onaylandığında işlemin kendisi bir bloğa yerleştiriliyor
- Yeni işlem blokları sırasıyla önceki işlem bloklarının altına yerleştiriliyor
- Tüm işlemler dağıtılmış bir veri tabanında (defter) depolanıyor
- Bir hacker’ın işlemleri etki edebilmesi oldukça zor çünkü ağdaki bilgisayarların yarısından fazlasının kontrolünü ele geçirmesi gerekiyor
Büyük sektörlere faydaları neler?
- Üçüncü parti ücretini ortadan kaldırıyor
- Ödemeler ve veriler çok daha hızlı gerçekleştiriliyor
- İşletmeler arası veri tabanı yönetimi kolaylaşıyor
- Veri koruma/güvenliği büyük ölçekte gelişiyor
Blockchain nasıl çalışır hakkında son sözler
Blockchain teknolojisinin işletmelerin çalışma şeklini değiştireceği ve geliştireceği aşikar, ancak değişim sadece bununla bitmiyor. İnsanlara veri depolama ve birbirlerine para gönderme olanağı sağlamak da milyonlarca kişinin hayatını değiştirecek.
Blockchain sayesinde dünya daha iyi bir yer olacak.
Yeni başlayanlar için blockchain böyle. Öğrenilecek fazla şey olabilir ama eminim ki artık başlarken bildiğin şeylerden çok daha fazlasını biliyorsunuz
Bonus görev
Son olarak size öğrendiklerinizi hatırlamanız için bir test:
Blockchain’in çalıştığınız, çalışmak istediğiniz veya daha önce çalıştığınız sektörlerde nasıl kullanılabileceğini düşünün.
Artık Blockchain nasıl çalışır bildiğinize göre çok kolay bir görev olacaktır. Blockchain her alanda inanılmaz kapılar açarak parlak bir geleceğe göz kırpıyor!
Makale Uzmanları ve Analistleri Hakkında
