Kripto para birimleri dünyasına yeni adım atanlar için hazırladığımız rehberimize hoş geldiniz! Bugün birlikte SegWit nedir sorusunu yanıtlayacağız.
Piyasada yüzlerce kripto para birimi bulunuyor ve her birinin nasıl çalıştığına dair bir takım kurallar var. Bu kurallara protokol adı veriliyor. Peki SegWit olayla ne alakası var? SegWit nedir?
Her bilgisayar programı gibi kripto para birimleri için de güncelleme ve geliştirme yapılması gerekiyor. Karşılaşılan hataların düzeltilmesi lazım. Laptopunuz kapanıp güncellenmek istediğinde yaptığı şey budur.
Bir kripto para biriminin güncellenmesi veya geliştirilmesi gerektiğinde protokolünde değişiklikler yapılıyor. SegWit, Bitcoin protokolünde gerçekleştirilen bir güncellemeydi.
SegWit nedir rehberimizde size SegWit’le alakalı her şeyi öğreteceğim. SegWit nedir, nasıl çalışır anlatacağım. Ayrıca Bitcoin ağında nasıl geliştirmeler yaptığını ve bu geliştirmelerin kullanıcılar için ne anlama geldiğini açıklayacağım.
Rehberimizin sonunda bir daha asla kendinize “SegWit nedir?” diye sormak zorunda kalmayacaksınız.
Gelin SegWit nedir ve hedefleri nelerdir bir bakalım…
Did you know?
Kriptoyla daha zeki ve daha zengin mi olmak istiyorsunuz?
Abone Olun - Her hafta yeni açıklayıcı kripto videoları yayınlıyoruz!
What is BNB? The Truth Behind Binance Smart Chain (Animated)
İçindekiler
- 1. SegWit Nedir?
- 2. Temel Blockchain Bilgileri
- 3. Yeni Başlayanlar İçin İşlemler
- 4. Standart Bitcoin İşlemi
- 5. İşlem Genleşmesi Nasıl Gerçekleşir?
- 5.1. İşlem Genleşmesini Patch’lemek
- 6. Bitcoin SegWit Ölçeklenebilirliği
- 6.1. Lightning Network
- 7. SegWit Nedir: Avantajları
- 8. SegWit Nedir: Dezavantajları
- 9. Son Sözler
SegWit Nedir?
Şu Anda Etkin Olan Güncel Teklifler:
CLAIM $30,000
Bybit Cyber Monday Offer
Complete simple tasks & get your $30,000 Bybit Cyber Monday reward! Don't forget to use code 43654 to claim it.
SegWit fikri ilk olarak 2015’teki Bitcoin konferansında Pieter Wuille tarafından tanıtıldı. Wuille bir Bitcoin geliştiricisi ve finans hizmetlerine dijital güvenlik sağlamada uzmanlaşmış bir yazılım şirketi olan Blockstream’in kurucu ortağı.
Wuille, SegWit’i Bitcoin protokolünün sorununa ilaç olarak önerdi. Yazılım geliştirmede sorunları bulunan çözümlere patch (yama) denir. Çözmek istediği soruna işlem genleşmesi adı veriliyor. İşlem genleşmesi, ufak tefek işlem bilgilerini değiştirerek kullanıcılardan Bitcoin çalınabilir demenin süslü bir yolu. Merak etmeyin. Bir sonraki bölümde her şeyi detaylı bir şekilde anlatacağım.
Wuille’nin SegWit teklifi Bitcoin topluluğunda tartışmalara yol açtı. İşleme koyulması neredeyse iki yıl sürdü. En sonunda 23 Ağustos 2017’de etkinleştirildi. Aynı patch 10 Mayıs 2017’de Litecoin protokolüne uygulandı.
Not: Litecoin, Bitcoin protokülünün kodunu temel alan bir kripto para birimidir. İkisi oldukça benzer olduğundan her ikisinde de işlem gerçekleşmesi sorunu yaşanmaktaydı.
SegWit işlem gerçekleşmesi sorununu ortadan kaldırdı ve Bitcoin protokolünde başka geliştirmeler de gerçekleştirdi. Ancak hala eleştiren kişi çok. Bitcoin ağının bir kısmı değişiklikleri hoş karşılamadı. Bitcoin topluluğunun bazı üyeleri SegWit’i o kadar çok beğenmemişti ki kendi rakip kripto para birimini oluşturdu!
Gelin şimdi işlem genleşmesi sorununa yakından bakalım. İşlem genleşmesi nedir ve SegWit bunu durdurmak için ne yapıyor?
İşlem genleşmesi oldukça karmaşık bir konu olduğundan tam anlamak için önce Bitcoin işlemlerinin nasıl gerçekleştiğini anlamanız gerek.
Temel Blockchain Bilgileri
Bitcoin, nod isimli binlerce bilgisayardan oluşan dev bir ağ. Her nod yapılan her Bitcoin işleminin tam kaydını tutuyor. Bu kayda blockchain deniyor.
Yeni işlemlerin gerçekleşindeki işin çoğunu madenci denilen özel nodlar gerçekleştiriyor. Kullanıcılar madencilere yaptıları iş için işlem ücreti ödüyor. Yeni işlemler, madencileri işlemleri blok isimli işlem gruplarına yerleştikten sonra blockchain’e eklenebiliyor. Bitcoin’deki her blokta yaklaşık 1MB’lik işlem bilgisi bulunuyor.
Ağın bir işlem bloğunun işlemesi için yaklaşık 10 dakika gerekiyor, ancak daha da uzun sürebiliyor. Bitcoin ağı saniyede 3-7 işlem gerçekleştiriyor (Tx/s). Ancak ağ meşgul olduğu zaman bu yavaşlayabiliyor.
Şimdi size iki örnekle Bitcoin işlemlerinin ne kadar basit olduğunu göstereceğim. İlki standart Bitcoin işlemi. İkincisi bir kullanıcının diğerinden Bitcoin çalmak için işlem genleşmesinden faydalandığı bir işlem.
Yeni Başlayanlar İçin İşlemler
Lucy, Jude’a 10 Bitcoin (BTC) göndermek istiyor. Bunu gerçekleştirmek için Lucy ve Jude’un iki türlü bilgiye ihtiyacı var:
- Açık adres: Bunu Bitcoin e-posta adresi gibi düşünebilirsiniz. Açık adres Lucy’nin Bitcoin yollayacağı dijital konumdur. Jude’un Bitcoin almak için açık bir adresi vardır. Açık adresler tüm ağ tarafından görüntülenebilir.
- Özel anahtar: Açık adresleri e-posta adresleri edersek özel anahtara da şifre demek gerekir. Açık adresin ve içindeki Bitcoin’in Lucy ve Jude’a ait olduğunu gösterir. Lucy’nin özel anahtarını sadece kendi görüntüleyebilir. Jude için de durum aynıdır.
Bakalım Bitcoin ağında işlem nasıl gerçekleştiriliyormuş…
Standart Bitcoin İşlemi
10BTC Lucy’den Jude’a nasıl gönderilir?
- Lucy’i ağa talep gönderir. Talepte Jude’un açık adresi, gönderilmek istenen miktar (10BTC) ve madenciler için işlem ücreti yer alır. Ayrıca Lucy’nin özel anahtar imzası bulunuyor. Bunu 10BTC yolladığını kanıtlamak için kullanır. İmza bilgisine kanıt veri adı verilir.
- Madencileri işlemi gerçekleştirmeye başlar. Lucy’nin bilgilerinin Judy’ninkiyle bir araya koyup şifrelerler Yani bilgileri bilgisayar kodu satırına dönüştürürler. Bu koda işlem ID’si denir.
- İşlem gerçekleştirilmek için sıraya girer. Eğer Lucy düşük işlem ücreti ödediyse işlem uzun süre sırada kalabilir! Restoranda yemek siparişi vermeye benzer. Eğer garsona bahşiş vermezseniz yemeğinizin gelmesi uzun sürebilir! Lucy aynı işlemi daha yüksek bir ücretle tekrar göndererek işlemi hızlandırabilir. İşlem ID’si diğer kullanıcıların işlem ID’lerine tekrar eklenerek şifrelenir. Süreç 1MB’lik işlem bilgileri sınırı dolup blok oluşturulana kadar devam eder.
- Blok onaylanır. Block ağda yayınlanır. Tüm nodların yarısından fazlası bilgilerin geçerli olduğu konusunda hem fikir olursa işlem onaylanır ve blockchain’e eklenir. Jude, Lucy’den 10BTC alır.
İşte çoğu Bitcoin işlemi böyle gerçekleşir. SegWit nedir rehberimizde sırada size işlem genleşmesinin işlemleri nasıl etkilediği ve SegWit’in buna nasıl çözüm bulduğu var.
İşlem Genleşmesi Nasıl Gerçekleşir?
Aynı örneği kullanarak size Jude’un Lucy’den 10 yerine 20BTC almak için işlem genleşmesini nasıl kullandığını anlatacağım.
İşlem genleşmesi Bitcoin kodunda bulunan bir hatadır. Jude, işlem onaylanmadan Lucy’nin kanıt verisini değiştirebilir. Bu değişiklik işlem ID’sini işlemin kendisini değiştirmeden değiştirir (yani Lucy’den Jude’a hala 10BTC gönderiliyordur)
Değiştirilmiş işlem ağ tarafından onaylandığında asıl işlem iptal edilir. Jude Lucy’e aldığı halde 10BTC’nin eline ulaşmadığı konusunda yakınır!
Lucy kontrol eder ve asıl işlemin gerçekleşmediğini görür. Daha yüksek bir işlem ücretiyle tekrar gönderir. Yeni işlem ağ tarafından gerçekleştirilir. Jude 10 Bitcoin daha alır!
Lucy, madenciler ve ağın geri kalanı bunu gerçekleştiği hiçbir şekilde anlayamaz. İşlem onaylandıktan sonra değiştirilemeyecek veya silinemeyecek şekilde blockchain’e eklenir. Aşağıdaki tablodan işlem genleşmesinin Bitcoin ağına ne kadar ciddi bir sorun olduğunu görebilirsiniz.
Kaynak: bitcoinmagazine
İşlem genleşmesinden etkilenen işlemler kırmızıyla gösterilmiş.
Peki SegWit nedir ve işlem genleşmesi sorununu çözmek için ne yapar?
İşlem Genleşmesini Patch’lemek
Daha önce de belirttiğim gibi SegWit, Pieter Wuille tarafından işlem genlenmesini önlemek için tasarlanmış bir patch’tir. Çalışma şekli oldukça basittir. Kanıt verinin işlem ID’sini değiştirmek için kullanılmasını durdurmak adına Wuille işlemden bu bilginin çıkartılmasını önermiştir! Basitmiş değil mi?
SegWit’in tam adı segregated witness’tır. Segrate çıkarmak veya ayırmak anlamına gelir. Yani SegWit tam olarak kanıt veriyi çıkarmak demektir.
Segregated witness, kanıt verinin ana blockchainden ayrı saklandığı bir sidechain oluşturur. Bu işlem ID’lerinin Jude gibi dürüst olmayan kullanıcılar tarafından değiştirilmesini önler.
Bitcoin SegWit’in güzel yanlarından biri geriye doğru uyumlu olmasıdır. Yani Bitcoin SegWit protokolüyle güncellenen nodlar güncellenmemiş nodlarla birlikte çalışabilir. Bu güncelleme şekline soft fork adı verilir. Geriye doğru uyumlu olmayan güncellemelere hard fork denir. Hard fork’ılar ağları böler ve yeni kripto para birimlerinin oluşturulmasına yol açar.
Pieter Wuille, SegWit’in geri doğru uyumlu olmasını istediği için bu bir soft-fork güncellemesidir. Kanıt verinin ana blockchainde saklanabilmeye devam etmesi için bu şekilde tasarlamıştır. Bulduğu çözüm bir bloğun tüm kanıt verisini SegWit sidechain’inde şifreleyerek ana blockchain üzerindeki bu root code’da saklamaktır. Bu sayede Bitcoin SegWit işlem genleşmesi sorununu hard-fork güncellemesi gerektirmeden ortadan kaldırmışır.
Artık SegWit nedir ve segregated witness işlem genleşmesini nasıl önler biliyorsunuz. Ama SegWit Bitcoin’in hikayesi burada bitmedi. SegWit, Bitcoin ağını Pieter Wuille’nin bile düşünmediği şekillerde etkiledi!
“SegWit Nedir?” rehberimizde sıra geldi ölçeklenebilirlik ve lightning network konularına. Ölçeklenebilirlikle başlayalım…
SegWit ölçeklenebilirliği nedir?
Bitcoin SegWit Ölçeklenebilirliği
Öncelikle size ölçeklenebilirliğin ne olduğundan bahsedeyim. Ölçeklenebilirlik, bir ağın işlem hızı azalmadan büyük miktarda işlem gerçekleştirebilmesine denir. Ağ ölçeklenebilirse işlemleri daha hızlı hatta belki çok daha hızlı gerçekleştirebilir çünkü büyür. Maalesef çoğu kripto para birimi işlemleri büyüdükçe yavaşlar.
Kripto para birimleri ölçeklenebilirlik sorunu yaşamasının sebebi işlemlerin oybirliğinden geçmesidir. Daha önce de belirttiğim gibi bir işlemin blockchain’e ekmeden önce geçerliği olduğu konusunda Bitcoin ağındaki nodların yarısının hemfikir olması gerekir. Ağda ne kadar çok nod olursa hemfikir olmak veya oybirliğine varmak o kadar uzun sürer.
Bitcoin topluluğu uzun zamandır ağı ölçeklemenin farklı yolları üzerinde tartışıyor. Platform popülerleştikçe durum kötüleşiyor bu yüzden de çözüm bulmak için zaman daralıyor.
Pieter Wuille, Bitcoin SegWit’i oluştururken farkında olmadan ağın ölçeklenebilirliğini de arttırdı! Kanıt verisi her Bitcoin bloğunda %65’lik bir alan kaplıyordu. Kanıt verisini çıkarıldığı için Bitcoin SegWit bloklarında artık çok daha fazla işlem tanışabilecek alan bulunuyor.
Artık her bloğun yükü 4MB ediyor. Blok yükü ana blockchain’de saklanan 1MB’lik verinin ve sidechain’de saklanan kanıt verilerinin kombinasyonudur. Segregated witness, Bitcoin blockchain boyutu değiştirilmeden ağda daha fazla işlem yapılmasına olanak sağlıyor.
Artık birisi size “SegWit nedir? Ölçeklenebilirliği nedir? diye sorarsa Bitcoin ağında daha fazla işlem gerçekleştirmenin bir yolu diyebilirsiniz. Bitcoin blockchain boyutunu değiştirmeden kanıt verilerini çıkararak ağı hafifleştiriyor.
“SegWit Nedir?” yazımızda sıra geldi SegWit’in mümkün kıldığı başka bir heyecan verici gelişmeye.
Lightning Network
Lightning network, Bitcoin ölçeklenebilirlik sorununa bulunan başka bir çözümdür ve segregated witness olmadan çalışmaz. Lightning network kullanıcılarına microödemeler için ödeme kanalı oluşturma olanağı sağlar. Lucy ve Jude’u başka bir örnek için kullanalım:
Jude Lucy için çalışmaktadır. Lucy Jude’a günde 1BTC ödeme yapar. Ana blockchain’de işlem gerçekleştirmek yerine birlikte Lucy’nin Jude’a doğrudan Bitcoin gönderdiği bir özel ödeme kanalı oluştururlar. Her microödeme için hem Lucy’den hem de Jude’dan imza gerekir. Bu yüzden buna çoklu imza işlemleri adı verilir.
Jude, Lucy için on gün çalışır. On günün sonunda Lucy ve Jude ödeme kanalını kapatır. Bu noktada tüm microödemeler ağa 10BTC’lik tek bir ödeme olarak yansıtılır.
Bunun gibi ödeme kanalları, ana blockchain ağının dışında gerçekleşen binlerce microödemenin gerçekleştirildiği bir yıldırım ağının temelini oluşturur. İşlemler ana blockchain’e kullanıcılar ödeme kanalını kapattığı zaman eklenir. Peki bu konumda SegWit nedir?
Mikroödemeler kabul edilmemiş işlemlerdir. Ödeme kanalı kaptıldığı zaman geçerli olur ve ağdaki toplam işlemlere eklenir. Bitcoin SegWit olmadan kullanıcılar işlem genleşmesiyle çoklu imza işlemlerinde işlem ID’lerini değiştirebilir. Sistemte kaos oluşur ve tamamen uygulanamaz hale gelir.
Artık SegWit nedir, nasıl çalışır ve Bitcoin network için anlamı nedir biliyorsunuz. Bitirmeden önce SegWit’in avantajlarını ve dezavantajlarını ele alalım.
SegWit Nedir: Avantajları
Avantajlar
✓ İşlem genleşmesi tarih oldu. SegWit, Bitcoin protokolündeki büyük bir probleme basit ve yaratıcı bir çözüm oldu.
✓ Bitcoin işlemleri hızlandı. SegWit Bitcoin blockchain’ini hafifleştirdi. Toplam Bitcoin blockchain boyutunda artışa gitmeden daha fazla işlem gerçekleşmesini sağladı.
✓ Bitcoin işlemleri ucuzladı. Daha hızlı işlem hızları daha ucuz işlem ücretleri demek. Bitcoin işlem ücretleri inanılmaz yüksek olabiliyordu. Oluşan herhangi bir değişiklik topluluk tarafından tabii ki de hoşnut karşılandı.
✓ Yeni ve heyecan verici gelişmeleri mümkün kıldı. Bitcoin milyonlarca kişiden oluşan bir ağa hizmet edecekse ölçeklenebilirlik sorununu çözmesi gerekiyor. SegWit’in yardımıyla lightning network gibi ölçeklenebilirlik projeleri gerçeğe dönüşüyor.
SegWit Nedir: Dezavantajları
Dezavantajları
✗ Yeterince nod tarafından kullanılmıyor. Çoğu madenci SegWit’i beğenmedi. Düşük ücretler karlarını etkiliyor ve hiç kar ettirmeyen kanıt veri sidechain’ini desteklemek hoşlarına gitmiyor. Cüzdanlar gibi diğer Bitcoin hizmetleri de SegWit değişikliklerine uyum sağlamada ağır kaldı. Etkinleştirildikten neredeyse altı ay sonra Şubat 2018’de Bitcoin işlemlerinin sadece %14’ünde Bitcoin SegWit kullanılıyordu. Rakamlar şimdiye kadar artsa da ağın tamamen güncellenmesi için daha çok var.
✗ Uzun dönemli sorunlara kısa dönem bir çözüm oldu. Bazı Bitcoin geliştiricileri SegWit protokolünün ölçeklebilirlik problemini tamamen çözmekten uzak olduğundan yakınıyor. Gelecekte sadece Bitcoin blockchain boyutunda ve işlemlerin gerçekleşme şeklinde yapılacak büyük değişikliklerin platformun ölçeklenmesinde yardımcı olacağını söylüyorlar.
✗ SegWit Bitcoin topluluğunun bölünmesine sebep oldu. SegWit konusundaki anlaşmazlıklar bazı hard fork’ların gerçekleşmesine neden oldu. Bunlar arasında en meşhur olan ise Bitcoin Cash (BCH).
Artık konuyla ilgili her şeyi öğrendiniz. “SegWit Nedir?” sorusunu rahatlıkla cevaplayabilirsiniz. Bitirmeden önce bazı noktalara değinmek istiyorum…
Son Sözler
Pieter Wuille SegWit’i tasarladığında işlem genleşmesindeki sorunları çözmek istiyordu. Ama SegWit bundan daha fazlası oldu. Bitcoin platformunun geleceği hakkında büyük tartışmalara yol açtı. Bitcoin neredeyse on yaşında. Hala dünyanın en büyük kripto para birimi olsa da en iyisi olup olmadığı tartışılıyor.
Yüzlerce yeni blockchain projesi daha önce görülmemiş en ileri kripto teknolojileri kullanıcılarına sunuyor. Bazıları SegWit Bitcoin’i ağ için pozitif bir değişiklik olarak görüyor. Bazıları ise Bitcoin’in sınırlarının bir sembolü olarak.
SegWit tartışması Bitcoin topluluğunda devam ediyor. Artık siz de fikir belirtebilecek kadar bilgiye sahipsiniz. SegWit sizin içine? Bitcoin’i geleceğe taşıyacak heyecan verici yeni bir gelişme mi? Yoksa Bitcoin ağının yüzleşeceği daha büyük sorunlara geçici bir çözüm mü? Yorumlarda bize yazın!
Bu sitede yayınlanan içerik herhangi bir finans, yatırım, alım satım veya başka bir türde tavsiye verme amacı taşımaz. BitDegree.org herhangi bir kripto para türünü almanız, satmanız veya saklamanız için sizi desteklemez ya da tavsiyede bulunmaz. Finansal yatırım kararları vermeden önce finans danışmanınıza danışın.